Thực hiện có hiệu quả tái cơ cấu nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới

Điểm sáng trong tái cơ cấu nông nghiệp

Là vùng chuyên canh lúa hàng hóa, từ lâu trong cơ cấu giống của xã Khánh Thành đã có tới 70-90% là các loại lúa chất lượng cao với 100% diện tích đều được làm đất và thu hoạch bằng máy. Tuy nhiên, do đầu ra không ổn định, giá cả phụ thuộc nhiều vào thị trường sau thu hoạch nên việc sản xuất lúa ở đây vẫn chưa đem lại hiệu quả kinh tế như mong muốn của địa phương. Khắc phục điều này, bắt đầu từ vụ đông xuân năm 2016, các hộ nông dân, HTX nông nghiệp và doanh nghiệp đã phối hợp thực hiện mô hình sản xuất lúa gạo theo tiêu chuẩn VietGAP. 

Ông Trần Văn Thúy, Chủ tịch HĐQT HTX Đại Thành, xã Khánh Thành cho biết: Khởi đầu, HTX có 35 ha trồng lúa theo tiêu chuẩn VietGAP theo hợp đồng với doanh nghiệp. Nhờ việc sản xuất theo lịch thời vụ tập trung và quy trình khép kín, chúng tôi giảm được đáng kể công sức và chi phí. 

Tính trung bình, mỗi sào lúa chỉ mất 600.000-700.000 đồng chi phí, tiết kiệm được từ 300.000-500.000 đồng so với trước đây. Quan trọng hơn là chất lượng lúa được đảm bảo và được Công ty cổ phần Tổng công ty Giống cây trồng và con nuôi Ninh Bình bao tiêu toàn bộ với giá cao hơn thị trường 2% nên nông dân hết sức phấn khởi.

Thực hiện tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp, không chỉ chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, cơ cấu giống gắn với ứng dụng công nghệ tiên tiến;  xã còn thực hiện chuyển đổi diện tích trồng lúa kém hiệu quả sang mô hình trồng cây nông sản cho hiệu quả kinh tế cao hơn. 

Bắt đầu từ xóm 13 với một nhóm hộ đi đầu trong việc chuyển đổi diện tích đất vườn, đất lúa ven nhà sang trồng rau, củ, quả (mướp đắng, cà chua, ổi, đậu tương, bí xanh, bí ngô, dưa bao tử, dưa chuột…) đến nay đã lan rộng sang các xóm khác, hình thành nên HTX Sản xuất rau sạch Khánh Thành, chuyên cung cấp cho hệ thống siêu thị cũng như các cửa hàng nông sản sạch trên địa bàn tỉnh và một số tỉnh lân cận, cho hiệu quả kinh tế cao. 

Sản xuất vụ đông được quan tâm chỉ đạo, diện tích vụ đông bình quân hàng năm chiếm 28,2% diện tích canh tác; đẩy mạnh sản xuất vụ đông bằng những cây trồng dễ làm, dễ tiêu thụ sản phẩm với phương châm sản xuất theo nhu cầu của thị trường như trạch tả, bí xanh, rau màu, nông sản có giá trị kinh tế cao. 

Chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản được duy trì, tiếp tục phát triển các mô hình trang trại vừa và nhỏ, mô hình trồng trọt kết hợp với chăn nuôi theo hướng hàng hóa; phát triển con nuôi có giá trị kinh tế cao như: lợn siêu nạc, dê, ba ba, cá trê lai… Đã có 89 mô hình gia trại, trang trại cho thu nhập bình quân hàng năm đạt 145-255 triệu đồng. 

Với lợi thế của từng xóm cùng sự năng nổ, nhiệt tình của cán bộ; sự chung sức, đồng lòng của người dân… xã chọn 3 xóm thực hiện xây dựng NTM kiểu mẫu và cuối năm 2019 cả 3 xóm đều đã được công nhận. Trên cơ sở làm điểm của 3 xóm, xã đã họp bàn rút kinh nghiệm và triển khai nhân rộng tới 16 xóm còn lại. Tuy nhiên, một vấn đề khó khăn đặt ra là việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cần nguồn lực lớn. 

Trước thực tế đó, với phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra", xã đã chủ động phát huy nội lực của nhân dân các xóm, chú trọng các nguồn lực từ nguồn xã hội hóa, sự đóng góp của con em quê hương, sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách và sự hỗ trợ của Nhà nước…

Các xóm đã thi đua tổ chức xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu. Có xóm người dân tự bỏ ra từ 300-400 triệu đồng đầu tư xây dựng khu trung tâm xóm khang trang, sạch sẽ hơn, kết cấu hạ tầng nông thôn hiện đại hơn, đáp ứng cho nhu cầu sản xuất và đời sống của nhân dân. 

Đến hết tháng 6/2020, 19/19 xóm đã đạt chuẩn khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, 14 vườn mẫu được huyện công nhận. Nhiều tuyến đường giao thông trong xã đã được nâng cấp, đổ bê tông mới; trụ sở xã, nghĩa trang liệt sỹ được chỉnh trang tu sửa; các trường học được xây dựng khang trang theo trường chuẩn quốc gia; 100% nhà văn hóa xóm được nâng cấp theo tiêu chí nông thôn mới kiểu mẫu, 11/19 nhà văn hóa lắp đặt các thiết bị thể dục thể thao… 

Tái cơ cấu đồng bộ và toàn diện

Ông Trần Ngọc Diệp, Trưởng Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện cho biết: Những năm qua, huyện đã tập trung phát triển nông nghiệp ở một số khâu then chốt như thực hiện dồn điền, đổi thửa tạo ra những mảnh ruộng lớn để áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất; chỉnh trang lại hệ thống giao thông, thủy lợi, bờ vùng, bờ thửa để chủ động tưới tiêu và đưa cơ giới hóa vào sản xuất. 

Bên cạnh đó, tiến hành xây dựng các mô hình sản xuất mới, ứng dụng KHCN cao; đã có trên 320 mô hình sản xuất có hiệu quả, hàng trăm trang trại, gia trại vừa và nhỏ trong lĩnh vực trồng trọt. Mô hình liên kết "4 nhà" trong sản xuất nông nghiệp được huyện chú trọng, dự án liên kết sản xuất lúa giống với các doanh nghiệp được triển khai hiệu quả với diện tích hơn 200 ha tại các xã Khánh Cường, Khánh Trung, Khánh Nhạc; hàng năm cung cấp hàng nghìn tấn thóc giống chất lượng cao phục vụ cho sản xuất trong nước. 

Mô hình liên kết sản xuất rau, củ, quả vụ đông với các công ty, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh được duy trì hàng năm, qua đó, hàng nghìn tấn sản phẩm được thu mua, tiêu thụ. Cùng với trồng trọt thì chăn nuôi trên địa bàn huyện Yên Khánh cũng đã mang lại những tín hiệu vui. 

Với việc quy hoạch các khu chăn nuôi tập trung, tạo điều kiện về vốn, đất đai… đã giúp huyện từng bước chuyển từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang phát triển theo hướng tập trung, quy mô công nghiệp. Đến nay, toàn huyện đã có hàng nghìn hộ chăn nuôi gia trại, trang trại, nhiều hộ áp dụng công nghệ cao, tổ chức sản xuất khép kín, liên kết từ sản xuất giống, thức ăn đến tiêu thụ, có thu nhập từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng. 

Ông Đinh Văn Vọng, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Khánh khẳng định: Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp là việc làm hết sức cần thiết và phải quyết tâm làm, khó đâu gỡ đó. Nông dân Yên Khánh có trình độ, khả năng tiếp thu KHKT khá tốt nên chỉ cần sự chỉ đạo đúng hướng, tập trung; Nhà nước đứng ra giúp nông dân quản lý chặt chẽ hơn về chất lượng vật tư nông nghiệp đầu vào và sản phẩm nông sản đầu ra thì các mục tiêu tái cơ cấu sẽ được thực hiện thành công.

Nhiều nhóm giải pháp được đưa ra để Yên Khánh tiếp tục triển khai tái cơ cấu ngành Nông nghiệp có hiệu quả trong thời gian tới, trong đó: Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đến các ngành, đoàn thể, doanh nghiệp, người dân về ý nghĩa, tầm quan trọng của nhiệm vụ tái cơ cấu nông nghiệp, quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ trong Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững; rà soát, điều chỉnh quy hoạch ngành sao cho phù hợp với định hướng tái cơ cấu ngành Nông nghiệp; thực hiện đào tạo nghề cho lao động nông thôn, tăng cường đội ngũ cán bộ kỹ thuật, nông dân nòng cốt để ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. 

Phát triển mô hình hợp tác liên kết xây dựng cánh đồng lớn giữa doanh nghiệp, HTX, nhà khoa học và nông dân, qua đó rút kinh nghiệm nhân rộng, coi đây là vấn đề then chốt đẩy mạnh tái cơ cấu. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao, cơ giới hóa các lĩnh vực, các khâu trong sản xuất và chế biến. Mở rộng mô hình HTX, doanh nghiệp cung cấp vật tư nông nghiệp với chất lượng tốt, giá thành hạ. Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, thông tin về thị trường, tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận và vay vốn theo các chính sách tín dụng hỗ trợ nông nghiệp.

Có thể thấy, tái cơ cấu nông nghiệp vừa là mục tiêu, vừa là giải pháp để thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM, và ngược lại xây dựng NTM là động lực cho thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp. Yên Khánh là huyện đã và đang thực hiện có hiệu quả những nội dung này.

Đinh Chúc