Thành phố Ninh Bình: Nhiều khó khăn trong giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh

Phường Đông Thành nhiều năm qua có tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh cao nhất thành phố: Năm 2012 tỷ số giới tính là 107,9, đến năm 2015 là 136,8, năm 2016 là 177,1 và 9 tháng đầu năm 2017 là 123,7 bé trai/100 bé gái. Chia sẻ về tình trạng này, đồng chí Đinh Thị Nhung, chuyên trách dân số phường Đông Thành cho biết: Toàn phường có 12 phố, có trên 2.000 phụ nữ độ tuổi 15-49. Mặc dù công tác dân số của phường nhận được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự phối hợp của các tổ chức, đoàn thể từ phường tới phố; công tác tuyên truyền, chuyển đổi hành vi cho người dân về vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh được thực hiện thường xuyên. Tuy nhiên hiện nay, việc tiếp cận với các dịch vụ kỹ thuật cao trong việc sinh con theo ý muốn thuận tiện nên được nhiều gia đình lựa chọn; nhiều gia đình có điều kiện muốn sinh đông con, đặc biệt là con trai để vui cửa, vui nhà… Từ đó, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn phường không ngừng tăng và đang là bài toán khó cho phường.

Đồng chí Hoàng Việt Cường, Phó Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ thành phố Ninh Bình cho biết: Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ tác động đến cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai, dẫn đến hậu quả thừa nam, thiếu nữ trong xã hội, có thể gia tăng áp lực buộc nam giới kết hôn sớm, hoặc nam giới khó khăn hơn trong việc tìm kiếm bạn đời; đồng thời có thể gia tăng bất bình đẳng giới trong tiếp cận việc làm, buôn bán tình dục, xâm hại tình dục và tình trạng buôn bán phụ nữ gia tăng… Mặc dù biết được có những hệ lụy khó lường nhưng tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn không dễ giải quyết. Năm 2012, tỷ số giới tính khi sinh của thành phố là 121,2 bé trai/100 bé gái; năm 2013 là 121,7 bé trai/100 bé gái; đến năm 2014, 2015 tỷ số giảm xuống 112,3-118,6 bé trai/100 bé gái; đến năm 2016 tăng 122,6 bé trai/100 bé gái; 9 tháng năm 2017, tỷ số giới tính đã ở mức 120,1 bé trai/100 bé gái.

Cũng theo đại diện Trung tâm Dân số - KHHGĐ thành phố, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Trong đó nguyên nhân cần có con trai là người nối dõi tông đường, thờ tự bố mẹ đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân; tư tưởng trọng nam khinh nữ, bất bình đẳng giới đang diễn ra ở nhiều nơi. Bên cạnh đó, yếu tố xã hội, khoa học công nghệ hiện đại đã góp phần không nhỏ vào tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, nhất là địa bàn thành phố rất dễ tiếp cận với những dịch vụ y tế hiện đại, nhiều gia đình dùng biện pháp siêu âm lựa chọn giới tính. Mặc dù trong Pháp lệnh Dân số cũng đã có điều khoản cấm lựa chọn giới tính thai nhi, nhưng cách thức triển khai, kiểm tra, kiểm soát, xử phạt cá nhân, những cơ sở có hoạt động hỗ trợ cho việc lựa chọn giới tính thai nhi còn chưa thực hiện triệt để. Nhiều năm trước đây, thực hiện mục tiêu giảm sinh trong chính sách dân số, thành phố Ninh Bình là đơn vị giảm sinh nhanh nhất tỉnh (đạt 1,92 con/phụ nữ, số con cho phép từ 2-2,1 con/phụ nữ), chỉ tiêu giảm sinh đạt từ lâu do nhiều cặp vợ chồng chấp nhận mô hình nhỏ ít con nhưng thành phố nhiều năm qua vẫn là đơn vị có tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh cao. Thành phố còn là đơn vị có biến động dân số cơ học lớn nên sự chênh lệch giới tính cao và khó kiểm soát…

Để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, từ năm 2011, thành phố đã được tỉnh triển khai Đề án "Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh" tại 10/14 xã, phường. Đến năm 2013 triển khai Đề án tại tất cả 14/14 phường, xã nhằm thực hiện mục tiêu đưa tỷ số giới tính thành phố ở mức bình thường, đảm bảo sự phát triển cân bằng của xã hội. Do đó, ngoài duy trì thực hiện Đề án của tỉnh, trong chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2015-2020 chỉ đạo thực hiện "Nâng cao chất lượng dân số, nhất là việc giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh". Nhằm cụ thể hóa chỉ tiêu Đại hội, thành phố đang phê duyệt Đề án "Nâng cao chất lượng dân số, tập trung vào giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh" giai đoạn 2017-2020, tập trung đầu tư nguồn lực, kinh phí, trang thiết bị truyền thông đến từng tổ dân phố, trực tiếp từng người dân, chú trọng đối tượng nam giới, người có uy tín trong cộng đồng, ông bà trong gia đình. Theo kế hoạch, 1 năm có 4-5 lớp cung cấp kiến thức về mất cân bằng giới tính cho các đối tượng nhằm chuyển đổi hành vi trong sinh đẻ. Đồng thời, thành phố đã ký công văn hướng dẫn các địa phương thực hiện việc duy trì mức sinh thay thế; thực hiện mô hình gia đình sinh đủ 2 con; thực hiện nghiêm các quy định của Trung ương, Pháp lệnh dân số… Hy vọng với những giải pháp quyết liệt, tỷ số giới tính khi sinh trên địa bàn thành phố sẽ giảm, đưa dân số thành phố phát triển hài hòa, cân bằng, bền vững trong những năm tới.

Bài, ảnh: Hồng Vân