Tác phẩm tham dự giải báo chí búa liềm vàng lần thứ VIII-2023: Nam Định: “Biến không thành có, biến khó thành dễ” - Kỳ IV: Xây dựng các vùng kinh tế động lực

Kỳ I: Đánh thức một vùng quê

Kỳ II: Đột phá, sáng tạo trong huy động nguồn lực

Kỳ III: Ưu tiên phát triển hạ tầng chiến lược

Bước vào nhiệm kỳ 2020-2025,  Đảng bộ tỉnh đã lựa chọn vùng kinh tế biển (KTB) (gồm 3 huyện ven biển Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng) và thành phố Nam Định để ưu tiên đầu tư xây dựng, phát triển thành các vùng kinh tế động lực, làm "đòn bẩy" thúc đẩy sự phát triển kinh tế toàn tỉnh. Các ngành, các địa phương, cả hệ thống chính trị quyết tâm, đồng lòng thực hiện các giải pháp để xây dựng các vùng kinh tế động lực trở thành các "đầu tàu" tăng trưởng.

Tỉnh đã tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch kinh tế - xã hội tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với yêu cầu tích hợp đồng bộ quy hoạch không gian; quy hoạch tổng thể khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên và các quy hoạch chuyên ngành liên quan đến vùng KTB và thành phố Nam Định. Riêng tại vùng KTB đã tập trung xây dựng: Quy hoạch xây dựng vùng liên huyện Nghĩa Hưng - Ý Yên và vùng liên huyện huyện Hải Hậu - Giao Thuỷ đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Bổ sung quy hoạch 1 bến cảng hàng lỏng tại thị trấn Thịnh Long (Hải Hậu) vào Quy hoạch chi tiết Nhóm cảng biển số 1; đang đề xuất Bộ Giao thông Vận tải bổ sung bến cảng chuyên dùng Xuân Thiện vào Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tỉnh đang khẩn trương hoàn thiện Đề án thành lập Khu kinh tế Ninh Cơ theo định hướng xây dựng, phát triển thành trung tâm kinh tế lớn trong giao thương quốc tế về công nghiệp, thương mại, du lịch và cảng biển của vùng Nam ĐBSH; đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của các huyện Nghĩa Hưng, Hải Hậu; dự kiến hoàn thành trình Chính phủ phê duyệt trong năm 2023, làm cơ sở kêu gọi và thu hút đầu tư.

Đối với thành phố Nam Định, tỉnh ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù phục vụ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Trong các năm 2021, 2022 nguồn thu từ sử dụng đất các khu đô thị, khu (điểm) dân cư tập trung, khu tái định cư của thành phố được điều tiết cấp lại 100% cho các dự án trên địa bàn. Ngoài ra, UBND tỉnh đã quyết định phân cấp quản lý cho các huyện và thành phố trong một số lĩnh vực như: Quản lý đầu tư xây dựng, đất đai, kiến trúc đô thị, công tác tổ chức bộ máy và cán bộ, điều hành ngân sách, giá đất cụ thể, tạo điều kiện cho thành phố và các huyện chủ động, linh hoạt trong triển khai các nhiệm vụ công tác. 

Tỉnh cũng ưu tiên bố trí vốn đầu tư cho các công trình, dự án hạ tầng kinh tế - xã hội, tuyến giao thông trọng điểm, huyết mạch, kết nối tỉnh liên thông đến các vùng kinh tế trọng điểm của khu vực và quốc gia, nhằm kích thích thu hút đầu tư vào đa dạng các lĩnh vực, thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế động lực. Có thể kể đến các dự án được bố trí từ nguồn vốn này đã được triển khai hiệu quả như: Cụm công trình cải tạo, chỉnh trị cửa Lạch Giang và kênh đào nối sông Đáy và Ninh Cơ; tuyến đường bộ mới nối Quốc lộ 10 với Quốc lộ 21 và cầu Tân Phong vượt sông Đào; đường dẫn và cầu Thịnh Long vượt sông Ninh Cơ; giai đoạn 1 tuyến đường trục phát triển kết nối vùng KTB tỉnh với đường cao tốc Cầu Giẽ  - Ninh Bình; tuyến đường bộ ven biển đoạn qua tỉnh... Bên cạnh đó, đối với vùng KTB, để đảm bảo ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống rủi ro thiên tai, tỉnh chú trọng đề xuất Trung ương và ưu tiên bố trí nguồn lực của địa phương để nâng cấp hệ thống đê biển. Đến nay, đã củng cố, nâng cấp được 72,3km đê biển và 61,8km kè bãi biển.

Trong định hướng phát triển các địa phương ven biển và thành phố Nam Định, tỉnh đã xác định ưu tiên thực hiện các chương trình, dự án có quy mô, tầm cỡ, vừa thúc đẩy sự phát triển nhanh và mạnh của vùng kinh tế động lực, vừa đảm bảo giá trị liên kết; thúc đẩy các địa phương trong tỉnh phát triển và liên kết tới các tỉnh lân cận, các vùng kinh tế trọng điểm trong nước. Đồng chí Nguyễn Anh Tuấn, Ủy viên Ban TVTU, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố cho biết: "Hướng đến mục tiêu xây dựng thành phố Nam Định cơ bản đạt một số chức năng trung tâm vùng Nam ĐBSH, thành phố đã dồn tối đa nguồn lực cho đầu tư nâng cấp đô thị, cải tạo cảnh quan nội đô và xây dựng các công trình có vai trò chiến lược, tạo hiệu ứng thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, nhất là các lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch. Riêng giai đoạn 2015-2020, thành phố đã huy động hơn 43 nghìn tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa để xây dựng, chỉnh trang đô thị, nhất là hệ thống giao thông qua thành phố rất thuận tiện".

Các địa phương vùng KTB cũng đặc biệt quan tâm phát triển các công trình hạ tầng trọng điểm mang tính kết nối, liên vùng phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh; xây dựng, cải tạo các khu đô thị theo hướng đồng bộ, văn minh, hiện đại góp phần cải thiện vị thế địa kinh tế. Trong đó, diện mạo đô thị các huyện vùng KTB có nhiều khởi sắc do đã được ưu tiên bố trí nguồn lực, từng bước mở rộng không gian đô thị; chất lượng kiến trúc, cảnh quan nông thôn được nâng lên, không gian tự nhiên được bảo vệ.

Đang dần hình thành không gian phát triển mới theo hướng liên kết khu vực biển như: Đô thị Rạng Đông, Thịnh Long - Khu công nghiệp (KCN) Dệt may Rạng Đông - Khu chức năng phía nam đô thị Rạng Đông để phát triển đa ngành, đa lĩnh vực, trong đó chuyên sâu về: Phát triển công nghiệp, thương mại hỗn hợp, du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch thể thao, văn hoá, giải trí. Xây dựng và phát triển các đô thị ven biển (Thịnh Long, Quất Lâm, Rạng Đông), trong đó định hướng xây dựng khu đô thị Thịnh Long - Rạng Đông trở thành thành phố trung tâm phía tây nam của tỉnh với chức năng phát triển thương mại, dịch vụ và du lịch. Tại 3 huyện ven biển hiện đã có KCN Dệt may Rạng Đông và 4 cụm công nghiệp (CCN) địa phương đi vào hoạt động gồm Hải Phương, Hải Minh, Thịnh Long (Hải Hậu) và Nghĩa Sơn (Nghĩa Hưng) với tổng diện tích 52,8ha; 3 CCN mới thành lập gồm Thịnh Lâm 22ha, Giao Thiện 50ha (Giao Thủy) và Hải Vân 10,7ha (Hải Hậu) nhằm tạo quỹ đất thu hút đầu tư phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo. Đặc biệt, trên địa bàn các xã ven biển huyện Nghĩa Hưng, đã thu hút được Tổ hợp dự án thép xanh của nhà đầu tư Xuân Thiện với giá trị đăng ký đầu tư gần 100 nghìn tỷ đồng.

Thành phố Nam Định đã phát triển nhanh hạ tầng đô thị, đạt tỷ lệ đô thị hóa 90%, tiêu biểu cho diện mạo đô thị của tỉnh với hàng loạt công trình tạo điểm nhấn về cảnh quan, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, du lịch, dịch vụ như: Quảng trường Hòa Bình, Khu đô thị Dệt may Nam Định, khu tòa nhà Nam Định Tower, Khu trung tâm lễ hội thuộc Khu di tích lịch sử - văn hóa thời Trần; Khách sạn Nam Cường (Khu đô thị Hòa Vượng); Khu đô thị Thống Nhất, Khu đô thị Nam sông Đào; Bệnh viện Đa khoa tỉnh... Hệ thống thương mại dịch vụ trên địa bàn ngày càng hiện đại, đa dạng, thu hút người tiêu dùng với 9 siêu thị đang hoạt động, trong đó có các siêu thị của các tập đoàn, công ty bán lẻ quy mô lớn như siêu thị GO!, Co.op Mart, Nguyễn Kim Mart, Media Mart, HC... Hệ thống cơ sở vật chất giáo dục được tích cực xây dựng đạt chuẩn theo quy định; đã có 5 công trình hạ tầng thể thao đủ tiêu chuẩn phục vụ thi đấu cấp quốc gia, quốc tế và 3 nhà thi đấu đa năng của các trường đại học, cao đẳng. Nguồn thu từ đô thị hóa của thành phố Nam Định chiếm trên 20% trong cơ cấu ngân sách Nhà nước, giữ vai trò quan trọng là động lực chủ yếu đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá kinh tế tỉnh; góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ. Một số ngành công nghiệp chủ lực đã khẳng định được vị thế quy mô trung tâm vùng Nam ĐBSH và từng bước vươn lên đứng trong "top" đầu của cả nước như dệt may, cơ khí - điện, dược phẩm, chế biến thực phẩm, đồ uống giữ vững vị thế thương hiệu trên thị trường toàn quốc. Thu nhập bình quân đầu người của thành phố năm 2022 đạt 81,2 triệu đồng, cao nhất toàn tỉnh.

Việc khuyến khích, động viên, hỗ trợ các thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh tại các vùng kinh tế động lực được các ngành, các địa phương chú trọng chỉ đạo và quyết liệt triển khai. Trong đó, thu hút đầu tư vào vùng ven biển đạt kết quả rất tích cực. Từ năm 2021 đến hết tháng 5 năm 2023, đã có 22 dự án được cấp phép mới và điều chỉnh với tổng số vốn đăng ký khoảng 100 nghìn tỷ đồng và gần 17 triệu USD (chiếm khoảng 87% tổng vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh), bao gồm 18 dự án trong nước và 4 dự án FDI. Ngoài Tổ hợp dự án thép Xanh với tổng vốn đăng ký đầu tư 3 tỷ USD của Tập đoàn Xuân Thiện đang triển khai tại huyện Nghĩa Hưng, tại huyện Hải Hậu, Công ty Cổ phần Tập đoàn đầu tư phát triển Trường An đầu tư dự án Tổng kho xăng dầu quy mô 79 nghìn m³...

 Sản xuất nông nghiệp tại vùng KTB đã từng bước phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa chất lượng cao, hình thành các chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ và không ngừng nâng cao giá trị thương hiệu, chất lượng các sản phẩm chủ lực là thuỷ sản, rau màu các loại, lúa gạo; hỗ trợ phát triển vùng nuôi ngao sạch liên kết Lenger Farm rộng 500ha trở thành vùng nuôi đầu tiên tại Việt Nam và trên thế giới đạt chứng nhận ASC cho ngao Meretrix Lyrata (chứng nhận nuôi trồng thủy sản bền vững trên toàn thế giới). Năm 2021, Công ty TNHH Thủy sản Lenger Việt Nam (KCN Hòa Xá) đã xuất khẩu container thịt ngao đóng hộp Lenger đầu tiên sang châu Âu với số lượng 200 nghìn hộp. Du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng từng bước phát triển tại các khu du lịch tắm biển Quất Lâm, Thịnh Long, Rạng Đông, Vườn quốc gia Xuân Thủy, khu bảo tồn chứng tích biến đổi khí hậu Nhà thờ đổ xã Hải Lý... Hàng năm các vùng ven biển đóng góp trên 26% tổng giá trị sản xuất toàn tỉnh; đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên rõ rệt, thu nhập bình quân năm 2022 đạt trên 65 triệu đồng/người, cao hơn bình quân chung của tỉnh.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, Nam Định tạo bất ngờ khi vượt qua nhiều tỉnh, thành lớn để đứng thứ 3/11 tỉnh, thành phố vùng ĐBSH và thứ 6/63 tỉnh, thành phố cả nước về tốc độ tăng trưởng kinh tế. Cơ cấu kinh tế duy trì theo hướng công nghiệp khi lĩnh vực công nghiệp và xây dựng chiếm 42,01%; khu vực dịch vụ chiếm 34,46%; nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 20,82%,... Đó là thành quả của quá trình kiên trì các giải pháp đúng đắn, sáng tạo đã đề ra trong các nghị quyết, chương trình, kế hoạch hành động của tỉnh.

(Còn nữa)
Vân Anh - Thanh Thúy
Xuất bản ngày 4-10-2023