Theo quy định tại Điều 190 và 191 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017: "Các hành vi sản xuất, buôn bán pháo nổ từ 6kg đến dưới 40kg sẽ bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Các hành vi tàng trữ, vận chuyển với số lượng trên sẽ bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm tù. Các hành vi sản xuất, buôn bán pháo nổ từ 120kg trở lên sẽ bị phạt tù từ 8 năm đến 15 năm. Các hành vi tàng trữ, vận chuyển với số lượng trên sẽ bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm...". Quy định là vậy nhưng vì pháo nổ là sản phẩm đem lại siêu lợi nhuận. Bên cạnh đó, vẫn còn quan niệm đốt pháo đầu năm để lấy may mắn làm ăn dẫn đến việc các hành vi vi phạm về pháo nổ vẫn diễn ra. Qua điều tra theo dõi, Công an tỉnh nhận định pháo vào địa bàn tỉnh ta có nguồn gốc chủ yếu từ Trung Quốc và Thái Lan (qua Lào), nguồn pháo trong nước rất ít nên các đối tượng thường qua biên giới mua và vận chuyển vào Việt Nam bằng các phương tiện giao thông qua đường bộ, đường thủy và các đường tiểu ngạch... Do những năm trước, các đối tượng nắm được quy luật hoạt động của lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra, kiểm soát vào dịp cuối năm nên đã thay đổi phương thức hoạt động. Cụ thể là ngay sau Tết Nguyên đán, các đối tượng đã mua bán pháo trái phép vận chuyển vào đêm hoặc gần sáng, sau đó cất giữ tại nơi ở hoặc kho bãi, chờ đến gần Tết nguyên đán năm sau mới tiêu thụ.
Để thực hiện có hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm về pháo, không để xảy ra tình trạng đốt pháo trái phép trên địa bàn, nhất là trong đêm Giao thừa và các ngày giáp Tết, từ ngày 23/12/2020, UBND tỉnh đã ban hành công văn chỉ đạo tăng cường công tác quản lý, sử dụng pháo và vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Công an tỉnh đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn các đơn vị Công an trong tỉnh nghiêm túc triển khai thực hiện Nghị định số 137/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, sử dụng pháo; kết hợp tiếp tục thực hiện cao điểm vận động thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gắn với phòng ngừa, đấu tranh với các vi phạm về pháo. Đặc biệt, Công an tỉnh mở đợt cao điểm tăng cường các biện pháp đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm về pháo, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ từ ngày 15/12/2020 đến 28/2/2021. Trong đó, ban hành kế hoạch, xác định rõ nội dung, nhiệm vụ, đối tượng, tuyến, địa bàn trọng điểm và giao chỉ tiêu cụ thể cho từng tổ, đội nghiệp vụ và công an các xã, phường, thị trấn để triển khai thực hiện có hiệu quả đợt cao điểm. Qua hơn một tháng thực hiện đợt cao điểm, từ ngày 15/12/2020 đến ngày 18/1/2021, lực lượng công an trong tỉnh đã phát hiện, xử lý 39 vụ, 46 đối tượng vi phạm pháp luật liên quan đến pháo, thu giữ 270,06kg pháo nổ, pháo hoa nổ. Trong đó, khởi tố 16 vụ, 18 bị can (tàng trữ trái phép 13 vụ, 15 bị can; vận chuyển trái phép 2 vụ, 2 bị can; sản xuất trái phép 1 vụ, 1 bị can); xử lý hành chính 23 vụ, 28 đối tượng về hành vi mua bán, tàng trữ, chế tạo và đốt pháo trái phép. Điển hình như ngày 11/1/2021, tại đường đê thuộc thôn Sui, xã Văn Phương, huyện Nho Quan, Công an huyện Nho Quan đã bắt quả tang Bùi Hoàng Hiệp, sinh năm 2000, trú tại xóm Đồi 1, xã Ngọc Lương, huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình tàng trữ 4 hộp pháo dàn loại 49 quả có tổng trọng lượng 7,9 kg, nhằm mục đích để sử dụng trong dịp Tết Nguyên đán.
Cùng với đấu tranh, lực lượng công an xác định phòng ngừa là khâu quan trọng. Vì vậy đã đặc biệt quan tâm công tác tuyên truyền; trong đó tham mưu cho cấp ủy, chính quyền các cấp ban hành văn bản chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể tích cực tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân quy định của pháp luật về pháo, trong đó trọng tâm là Nghị định 137/2020/NĐ-CP về quản lý, sử dụng pháo có hiệu lực thi hành từ ngày 11/1/2021, nhất là những khái niệm về pháo hoa và pháo hoa nổ. Qua đó nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của người dân trong việc phối hợp với lực lượng công an đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật về pháo. Chủ động xây dựng các phóng sự tuyên truyền trên các phương tiện thông tin truyền thông; tổ chức trên 1.000 buổi tuyên truyền trực tiếp với trên 94.000 người tham gia; căng treo 5.489 pano, áp phích, băng zôn; huy động 158 người có uy tín tham gia công tác tuyên truyền. Đồng thời, ký cam kết thực hiện Nghị định số 137 về quản lý, sử dụng pháo đối với với trên 132.000 người tại các cơ quan, doanh nghiệp, các hộ dân... Ông Lê Anh Tuấn, chủ cửa hàng kinh doanh tạp hóa tại phường Vân Giang (thành phố Ninh Bình) cho biết: Được Công an phường tuyên truyền, ông đã nhận thức rõ buôn bán, tàng trữ, sử dụng pháo nổ trái phép là hành vi vi phạm pháp luật, nhất là tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm cho chính gia đình và người khác. Bản thân ông và từng thành viên trong gia đình đã ký cam kết không vi phạm các quy định về pháo. Ngoài ra Công an tỉnh còn phối hợp với VNPT Ninh Bình tổ chức tuyên truyền hoạt động đấu tranh phòng chống các vi phạm về pháo bằng hình thức nhắn tin cho các thuê bao Vinaphone. Qua công tác tuyên truyền, lực lượng công an đã vận động nhân dân giao nộp 35 quả pháo trứng (0,84kg).
Bên cạnh đó, Công an tỉnh đã huy động lực lượng lập các chốt tuần tra, kiểm soát giao thông kết hợp phòng, chống tội phạm trên các tuyến giao thông; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng như: Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Quản lý thị trường… tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát đối với các loại phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy để phát hiện, ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các vi phạm về pháo, đặc biệt là hành vi vận chuyển pháo trái phép...
Hiện nay Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 đã đến rất gần, dự báo tình hình vi phạm về pháo sẽ càng phức tạp. Để chủ động ngăn chặn hiệu quả tình trạng trên, Công an tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện quyết liệt một số nội dung trọng tâm như tham mưu cho các cấp chính quyền đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân; tổ chức ký cam kết thực hiện nghiêm các quy định về quản lý, sử dụng pháo, tập trung vào các đối tượng trọng điểm như thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên, các hộ kinh doanh… Bên cạnh đó, tiếp tục phối hợp với Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân tiến hành truy tố, xét xử nghiêm các vụ vi phạm về pháo; huy động tối đa các lực lượng xuống địa bàn cơ sở để tuần tra, kiểm soát, ngăn chặn và xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm trong dịp Tết Nguyên đán; đồng thời, bố trí lực lượng bảo vệ an toàn các địa điểm Nhà nước cho phép bắn pháo hoa; kiên quyết loại trừ các trường hợp lợi dụng việc bắn pháo hoa để sử dụng pháo hoa trái phép.
Ân Nghĩa