Quốc hội thảo luận dự thảo Nghị quyết việc lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn

Đa số ý kiến bày tỏ đồng tình cao với sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhằm tăng cường hiệu quả giám sát, bảo đảm để Quốc hội, HĐND thực hiện tốt hơn trách nhiệm của cơ quan quyền lực nhà nước, cơ quan đại biểu của nhân dân thay mặt nhân dân giám sát người giữ các chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao.

Nhiều đại biểu đề nghị nên mở rộng phạm vi những người được lấy phiếu tín nhiệm bao gồm những người do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn. Theo đó, Quốc hội sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch Quốc hội, các Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc, Chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc hội, các thành viên khác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước; Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ; Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Tổng kiểm toán nhà nước.

Đồng thời lấy phiếu tín nhiệm đối với cả các Phó Chủ tịch, các ủy viên của Hội đồng dân tộc, Phó Chủ nhiệm của các Ủy ban. HĐND các cấp lấy phiếu tín nhiệm đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên thường trực HĐND, Trưởng các Ban của HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch và các ủy viên của Ủy ban nhân dân. Các Ban của HĐND lấy phiếu tín nhiệm đối với các thành viên của ban mình, trừ trưởng ban.

Người có quá nửa tổng số đại biểu đánh giá "tín nhiệm thấp" có thể xin từ chức nếu xét thấy bản thân không đủ tín nhiệm hoặc không đủ khả năng đảm nhiệm chức vụ đó; cơ quan hoặc người đã giới thiệu để Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn việc bổ nhiệm có thể trình Quốc hội, HĐND xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn việc miễn nhiệm người đó để điều động sang vị trí công tác khác phù hợp hơn, đồng thời chủ động đề nghị cơ quan có thẩm quyền lựa chọn người để giới thiệu thay thế; trường hợp đã hết nhiệm kỳ thì không tiếp tục giới thiệu tái cử chức vụ đó nhiệm kỳ tiếp theo. Người có 2 năm liên tiếp có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội hoặc đại biểu HĐND đánh giá "tín nhiệm thấp" thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực HĐND trình Quốc hội, HĐND bỏ phiếu tín nhiệm.

Về mức độ đánh giá, thể hiện sự tín nhiệm, đại biểu Lưu Thị Huyền (Ninh Bình) cho rằng không nên có tới 4 mức trên phiếu lấy tín nhiệm do việc lượng hóa để xác định các mức độ "tín nhiệm cao", "tín nhiệm trung bình", "tín nhiệm thấp" là tương đối, khó mà tín nhiệm cao hay thấp phải dựa trên cơ sở của kết quả tỷ lệ phiếu tín nhiệm nhiều hay ít. Ngoài ra, cũng không nên đặt ra lựa chọn "chưa có ý kiến" trên phiếu, vì trách nhiệm của mỗi đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND là phải thay mặt cử tri xem xét và thể hiện chính kiến của mình.

Liên quan đến quy định kỳ lấy phiếu tín nhiệm, một số ý kiến đề nghị nên tổ chức lấy phiếu tín nhiệm định kỳ hàng năm, bởi lẽ điều đó sẽ làm cho những người giữ chức vụ phải nỗ lực, phát huy trách nhiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ; đồng thời cũng để các cơ quan có thẩm quyền kịp thời xem xét, điều chỉnh việc bố trí cán bộ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Ý kiến khác lại cho rằng chỉ nên tổ chức lấy phiếu tín nhiệm hai lần trong một nhiệm kỳ của Quốc hội, HĐND vì thời gian một năm là quá ngắn, chưa đủ để người giữ chức vụ thể hiện được khả năng của mình. Hơn nữa, việc lấy phiếu tín nhiệm hàng năm dễ tạo tâm lý "dĩ hòa vi quý", e dè, ngại va chạm, không dám nghĩ, dám làm, khó có thể tạo ra những bước chuyển đột phá tích cực trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, nhất là đối với công việc điều hành cụ thể trong hoạt động quản lý nhà nước.

Ngoài ra, theo một số đại biểu, cần gắn kết quả lấy phiếu tín nhiệm với quy trình bỏ phiếu tín nhiệm nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý chặt chẽ của việc sử dụng kết quả lấy phiếu tín nhiệm. Do đó, Nghị quyết cần quy định cụ thể các trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội, Thường trực HĐND trình HĐND bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, HĐND bầu hoặc phê chuẩn để bảo đảm tính khả thi, sự rõ ràng, rành mạch, thuận tiện cho việc áp dụng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện quy định hiện hành về việc bỏ phiếu tín nhiệm.

Trước đó trong phiên họp toàn thể vào buổi sáng tại hội trường, Quốc hội đã nghe Tờ trình và báo cáo thẩm tra các dự thảo Luật đất đai (sửa đổi); dự thảo Luật phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai; dự thảo Luật hòa giải cơ sở; dự thảo Luật phòng, chống khủng bố; dự thảo Luật giáo dục quốc phòng - an ninh; Tờ trình về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và Tờ trình dự thảo Nghị quyết việc lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Tin, ảnh: Quốc Khang