Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT được triển khai trên địa bàn phường từ đầu năm 1998 theo sự chỉ đạo của Thị ủy, UBND thị xã Ninh Bình (nay là thành phố Ninh Bình). Ban đầu, hoạt động của tổ được triển khai làm điểm ở 3 tổ dân phố. Sau khi thực hiện ở 3 tổ dân phố, Đảng ủy, UBND phường đã tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm bước đầu và triển khai đồng loạt thực hiện ở các tổ dân phố còn lại. Đến cuối năm 1998, phường đã xây dựng được 41 tổ nhân dân tự quản về ANTT và đầu năm 1999 phát triển lên 96 tổ. Với hình thức liên kết giữa các hộ gia đình với nhau trong một khu vực dân cư, mỗi tổ có từ 15-25 gia đình, các tổ đã xây dựng quy ước hoạt động, các hộ gia đình tự nguyện cam kết thực hiện các nội dung tự quản về ANTT theo quy ước. Trong quá trình thực hiện, Đảng ủy, UBND phường định kỳ đều có đánh giá tình hình hoạt động của các tổ tự quản, rút ra những bài học kinh nghiệm, tồn tại và đề ra phương hướng để nâng cao chất lượng, hiệu quả mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT. Thực hiện Chỉ thị số 48 của Bộ Chính trị (khóa X) về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới" và Chỉ thị số 09 của Ban Bí thư (khóa XI) về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới" và Kế hoạch của UBND thành phố Ninh Bình về nâng cao chất lượng hoạt động mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT, cuối năm 2012, BCH Đảng bộ phường Bích Đào đã có Nghị quyết, UBND phường có kế hoạch lãnh đạo tiếp tục xây dựng, củng cố, duy trì, đẩy mạnh hoạt động của mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT ở các khu dân cư trên địa bàn phường. Sau khi có nghị quyết của Đảng ủy và kế hoạch của UBND phường, hiện nay trên địa bàn phường có 135 tổ nhân dân tự quản đang hoạt động và phát huy tác dụng tốt.
Với 3 nội dung tự quản: Tự quản về nhân khẩu, hộ khẩu; tự quản về tài sản; tự quản về trật tự trị an, các tổ đã duy trì hoạt động và tổ chức sinh hoạt định kỳ 3 tháng 1 lần. Trong sinh hoạt, các tổ đã đánh giá những kết quả và những mặt còn tồn tại, biểu dương những gia đình, cá nhân tham gia tích cực, đóng góp ý kiến với những gia đình chưa tích cực. Sau đó căn cứ vào thực tiễn, các tổ đề ra phương hướng hoạt động trong thời gian tới cho phù hợp.
Vào dịp cuối năm, Đảng ủy, UBND phường đều chỉ đạo các tổ dân phố bình bầu tập thể và cá nhân xuất sắc đề nghị phường khen thưởng. Trao đổi với đồng chí Nguyễn Đức Vũ, Bí thư Đảng ủy phường, chúng tôi được biết, việc duy trì hoạt động của tổ nhân dân tự quản về ANTT đã góp phần tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn về công tác đảm bảo ANTT; ý thức, trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân trong phòng ngừa, tố giác, đấu tranh với các loại tội phạm và tệ nạn xã hội ngày càng được nâng cao. Sinh hoạt của tổ nhân dân tự quản cũng tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện có hiệu quả quy chế dân chủ ở cơ sở, mọi chương trình, chính sách, các vấn đề về phát triển kinh tế - xã hội đều được phổ biến, tuyên truyền, vận động, triển khai để nhân dân biết, nhân dân bàn, nhân dân làm và kiểm tra.
Thông qua hoạt động của tổ tự quản, nhiều nội dung tuyên truyền về phòng, chống tội phạm đã được thực hiện, các thông tin về tội phạm đã được truyền tải kịp thời đến từng hộ dân, để từ đó các hộ nâng cao ý thức cảnh giác, không để tội phạm lợi dụng sơ hở để hoạt động. Cùng với đó, các gia đình cũng đoàn kết, thống nhất giúp nhau quản lý tốt các thành viên trong gia đình, không để vi phạm pháp luật và mắc các tệ nạn xã hội. Trong 15 năm qua, nhân dân các tổ tự quản đã cung cấp cho lực lượng công an 233 nguồn tin, trong đó có 156 tin có giá trị, giúp công an điều tra, khám phá 35 vụ phạm pháp hình sự, bắt 42 đối tượng, vận động 3 đối tượng tội phạm có quyết định truy nã ra đầu thú, đã tham gia quản lý, giáo dục tại cộng đồng 96 đối tượng, ngoài ra còn gần gũi, giúp đỡ những người lầm lỗi tái hòa nhập cộng đồng.
Với những hoạt động thiết thực nêu trên, trong những năm qua, mô hình tổ nhân dân tự quản về ANTT đã góp phần tích cực trong công tác đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Chuyển biến rõ nhất là các vụ mâu thuẫn trong nội bộ dân cư giảm rõ rệt, trong 15 năm qua tổng số các vụ mâu thuẫn do các tổ tự quản hòa giải thành công lên đến trên 150 vụ. Các vụ phạm pháp hình sự cũng giảm, mỗi năm xảy ra từ 6-9 vụ.
Cùng với thực hiện tốt nhiệm vụ giữ gìn ANTT, hoạt động của tổ nhân dân tự quản về ANTT cũng góp phần thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua, các cuộc vận động do các ngành, các cấp phát động. Tỷ lệ gia đình văn hóa trên địa bàn phường hàng năm đều đạt từ 96-98%. Thông qua hoạt động của tổ tự quản, tình làng, nghĩa phố càng bền chặt, nhân dân hăng hái thi đua lao động sản xuất, đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, giảm nghèo, đóng góp xây dựng phố, phường ngày càng khang trang, sạch đẹp.
Minh Châu