Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Bác Hồ kính yêu "Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt…", dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Đảng bộ, quân và dân trong tỉnh đã đoàn kết một lòng, vượt lên bom đạn, vừa hăng hái thi đua lao động sản xuất, vừa anh dũng chiến đấu bảo vệ quê hương, đánh trả quyết liệt 2 cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân của đế quốc Mỹ ra miền Bắc.
Từ năm 1955 đến 1975, tỉnh Ninh Bình đã chi viện cho chiến trường hàng vạn tấn lương thực, thực phẩm. Toàn tỉnh có gần 60 nghìn thanh niên vào bộ đội để bổ sung cho các chiến trường. Xây dựng và thành lập nhiều đơn vị bộ đội địa phương, thanh niên xung phong và dân công hỏa tuyến, vừa chiến đấu, phục vụ chiến đấu ở địa phương và tham gia chiến đấu ở khắp các chiến trường.
Trong Chiến dịch Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 và Chiến dịch Hồ Chí Minh, hàng nghìn cán bộ, chiến sỹ là con em Ninh Bình đã trực tiếp tham gia chiến đấu trên hầu khắp các mặt trận, nhiều người đã chiến đấu dũng cảm lập nhiều chiến công xuất sắc và không ít người đã anh dũng hy sinh hoặc để lại một phần cơ thể trên các chiến trường ngay trước giờ chiến thắng.
Với tinh thần không để mạch máu giao thông bị tắc, quân và dân Ninh Bình đã huy động 25.688 ngày công sửa chữa đường cũ, làm 8 tuyến đường giao thông mới, 18 km cầu đường bộ, 2 km cầu đường sắt, mở thêm 70 km đường bộ và 18 km đường sắt.
Chiến công và sự hy sinh oanh liệt của con em Ninh Bình đã góp phần làm nên đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Bằng những chiến công oanh liệt đó, quân và dân Ninh Bình đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tuyên dương, tặng thưởng danh hiệu "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân".
Trong sự nghiệp đổi mới, tỉnh ta luôn phát huy tinh thần đấu tranh cách mạng kiên cường, có những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Kinh tế tiếp tục đạt mức tăng trưởng cao; nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội đạt và vượt kế hoạch đề ra; đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng lên.
Đặc biệt, trong thực hiện xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT), tỉnh đã đạt nhiều thành tựu quan trọng cả về xây dựng thế trận và xây dựng lực lượng. Cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo trong xây dựng và hoạt động của KVPT được thực hiện nghiêm túc; vai trò lãnh đạo của cấp ủy đảng, sự chỉ đạo, điều hành của chính quyền có nhiều tiến bộ; vai trò tham mưu và tổ chức thực hiện của cơ quan quân sự, công an, các sở, ngành, Mặt trận và các đoàn thể nhân dân ngày càng được phát huy trong xây dựng KVPT tỉnh; thế trận quốc phòng toàn dân, gắn với thế trận an ninh nhân dân từng bước được củng cố vững chắc, tạo sự liên hoàn trong thế trận phòng thủ chung của khu vực và cả nước.
Trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đòi hỏi Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh phải tiếp tục đề cao cảnh giác cách mạng. Phát huy truyền thống và tinh thần quật khởi của "Chiến thắng 30/4" để đẩy mạnh xây dựng KVPT tỉnh nhằm quán triệt và thực hiện tốt Chương trình hành động của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị, với mục tiêu: "Xây dựng tỉnh thành KVPT vững mạnh về mọi mặt trong thế trận phòng thủ vững chắc của Quân khu 3 và cả nước".
Theo đó, tỉnh xác định: Tập trung xây dựng, phát triển tiềm lực mọi mặt, cả về chính trị, tư tưởng, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học công nghệ, quốc phòng - an ninh và đối ngoại; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên địa bàn tỉnh ngày càng vững mạnh.
Chuẩn bị đầy đủ các phương án, các điều kiện để sẵn sàng chuyển tỉnh vào trạng thái quốc phòng và động viên chiến tranh khi có lệnh; kịp thời chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân khi có chiến tranh; tích cực tổ chức phòng tránh, đánh trả tiến công hỏa lực của địch, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về lực lượng, phương tiện, trang bị kỹ thuật,... đáp ứng tốt yêu cầu chiến đấu, phục vụ chiến đấu lâu dài của KVPT tỉnh, tạo thế và lực cho hoạt động tác chiến của cấp trên.
Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh đã xác định xây dựng KVPT là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên trong hoạt động lãnh đạo ở địa phương. Tỉnh có nhiều chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện toàn diện, có hiệu quả nhiệm vụ quốc phòng - an ninh trong tình hình mới, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong việc xây dựng tỉnh thành KVPT vững chắc; thực hiện nghiêm cơ chế lãnh đạo của Đảng trong xây dựng và hoạt động của KVPT; thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức tốt các cuộc diễn tập KVPT tỉnh, huyện, thành phố; các sở, ngành diễn tập quốc phòng - an ninh; diễn tập chiến đấu phòng thủ xã, phường, thị trấn.
Trong các cuộc diễn tập đều luyện tập nội dung vận hành cơ chế chuyển hoạt động của địa phương vào các trạng thái quốc phòng, nội dung hoạt động của các ban, ngành, đoàn thể trong phòng, chống âm mưu và hoạt động "Diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ.
Thông qua các cuộc diễn tập, đã nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp; trình độ tổ chức chỉ huy, phối hợp hiệp đồng và năng lực làm tham mưu của cơ quan quân sự, công an, biên phòng, các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh trong xây dựng và hoạt động của KVPT tỉnh.
Hàng năm, Tỉnh ủy đều có nghị quyết chuyên đề về công tác quốc phòng, quân sự địa phương, UBND tỉnh có kế hoạch hướng dẫn, chỉ đạo các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch để triển khai thực hiện. Lực lượng vũ trang trong tỉnh đã chú trọng xây dựng các cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, có chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, thực sự là lực lượng nòng cốt trong xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trong KVPT.
Trên cơ sở hệ thống văn bản pháp quy của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương về xây dựng, hoạt động của KVPT, tỉnh chỉ đạo hoàn thành việc xây dựng, bổ sung, điều chỉnh và kiện toàn hệ thống văn kiện tác chiến phòng thủ theo kế hoạch của Bộ Quốc phòng và của Quân khu; trong đó đã chú trọng xây dựng, hoàn chỉnh các quyết tâm, kế hoạch tác chiến, thông qua các cấp phê duyệt đạt chất lượng tốt.
Chỉ đạo các địa phương thực hiện nghiêm túc Đề án của UBND tỉnh về xây dựng thế trận quân sự trong khu vực phòng thủ tỉnh, huyện, thành phố giai đoạn 2017 - 2020; tăng cường quản lý các công trình quốc phòng và hang động thiên nhiên trên địa bàn.
Trong hơn 10 năm, tỉnh đã chỉ đạo và tổ chức thực hiện thành công 3 cuộc diễn tập KVPT tỉnh; 18 cuộc diễn tập KVPT cấp huyện kết hợp với phát triển kinh tế - xã hội gắn với quy hoạch, bố trí quốc phòng và 7 cuộc diễn tập phòng chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn; 145/145 xã, phường, thị trấn tổ chức diễn tập chiến đấu trị an (nay là diễn tập chiến đấu phòng thủ), diễn tập phòng chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn; chỉ đạo 6 sở, ngành của tỉnh diễn tập quốc phòng - an ninh bảo đảm thiết thực, hiệu quả; đầu tư nhiều tỷ đồng xây dựng, tu sửa hang động, doanh trại, xây mới, cải tạo nâng cấp hệ thống kho từ Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đến các đơn vị.
Trang bị cơ sở vật chất cho các Sở chỉ huy, bảo đảm nơi công tác, sinh hoạt của bộ đội, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội chính quy, hiện đại và nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang. Kết hợp xây dựng hệ thống làng xã chiến đấu gắn liền với xây dựng cơ sở vững mạnh, củng cố khối đoàn kết toàn dân, nâng cao sức mạnh tổng hợp trong KVPT, tỉnh đã đầu tư nhiều tỷ đồng cho các dự án 135 phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa. Thực hiện xây dựng cơ sở hạ tầng gắn với quốc phòng - an ninh…
Phát huy tinh thần "Chiến thắng 30/4" và quán triệt sâu sắc Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI, cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và đoàn thể nhân dân các cấp của tỉnh đang tích cực thực hiện Chương trình hành động của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị, tiếp tục phấn đấu xây dựng tỉnh Ninh Bình thành KVPT vững chắc.
Đại tá Nguyễn Ngọc Thạch(TVTU, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh)