Nỗ lực cứu vãnthỏa thuận ngừng bắn ở Gaza

Thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn 2 tại Dải Gaza đứng trước nguy cơ đổ vỡ do bất đồng giữa Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas. Với vai trò là một bên trung gian, Ai Cập đã đề xuất gia hạn thêm hai tuần đối với giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza, tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán về giai đoạn thứ hai. 

Báo Al-Araby Al-Jadeed (Qatar) cho biết, Cairo đề xuất cho phép thả 3 con tin Israel còn sống và 3 thi thể con tin Israel thiệt mạng trong thời gian gia hạn 2 tuần. Một phái đoàn Israel sẽ đến Cairo để thảo luận về thỏa hiệp được Ai Cập đề xuất và chuẩn bị “một tầm nhìn hoàn chỉnh” trước chuyến thăm dự kiến của Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff tới khu vực trong tuần này. Trước đó, Israel đã kéo dài lệnh phong tỏa đối với Dải Gaza và ngừng mọi hoạt động viện trợ nhân đạo cũng như cung cấp hàng hóa vào dải đất này của Palestine. 

Động thái này nhằm gây sức ép buộc Hamas chấp nhận đề xuất do Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Witkoff đưa ra về việc gia hạn thêm 42 ngày cho giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza. Chính phủ Israel đã tuyên bố sẵn sàng gia hạn giai đoạn đầu tiên của lệnh ngừng bắn đến ngày 20/4, trùng với tháng lễ Ramadan của người Hồi giáo. Giai đoạn 1 của thỏa thuận giữa Israel và Hamas bắt đầu có hiệu lực từ ngày 19/1 và kéo dài 42 ngày. Trong thời gian này, Hamas đã trả tự do cho 33 con tin Israel. Đổi lại, Israel đã thả hơn 1.700 tù nhân người Palestine.

Giai đoạn 2 của thỏa thuận ngừng bắn quy định rằng Hamas sẽ thả hàng chục tù nhân còn lại để đổi lấy việc Israel rút quân khỏi Dải Gaza và lệnh ngừng bắn lâu dài. Tuy nhiên, Israel đã từ chối đàm phán về giai đoạn 2 khi giai đoạn đầu tiên kết thúc theo thỏa thuận vào ngày 1/3. Israel và Đặc phái viên Mỹ Witkoff muốn Hamas thả một nửa số con tin Israel còn lại trong thời gian gia hạn giai đoạn 1, nhưng không đưa ra bất kỳ bảo đảm nào rằng Tel Aviv sẽ không tiếp tục cuộc chiến hoặc rút khỏi Dải Gaza. 

Sau thông báo của Israel về lệnh phong tỏa mới, Hamas đã đưa ra tuyên bố cáo buộc lực lượng Israel trốn tránh nghĩa vụ của mình đối với thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời phản đối mạnh mẽ quyết định ngừng viện trợ cho Gaza.

Trong khi đó, các nước Arab cũng thúc đẩy việc thực thi thỏa thuận ngừng bắn tại Dải Gaza. Chuẩn bị cho Hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp các nước Arab vào ngày 4/3, Bộ trưởng Ngoại giao Ai Cập Badr Abdelatty kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) gây sức ép buộc Israel thực hiện thỏa thuận này. Hội nghị thượng đỉnh Arab bàn về tình hình Dải Gaza ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 27/2, nhưng đã được lên lịch lại vào ngày 4/3. 

Bộ trưởng Ngoại giao Abdelatty cho biết, kế hoạch tái thiết Gaza của Ai Cập, trong đó bảo đảm người Palestine ở lại trên vùng đất của họ, đã sẵn sàng và sẽ được trình bày tại Hội nghị. Ông Abdelatty nhấn mạnh: “Không có lựa chọn nào khác ngoài việc tất cả các bên phải trung thực và thực thi đầy đủ những gì đã được ký kết vào tháng 1 vừa qua” và kêu gọi EU “gây sức ép tối đa lên các bên, nhất là Israel, đòi cam kết thực hiện thỏa thuận ngừng bắn”.

Ai Cập đã kêu gọi triệu tập hội nghị khẩn cấp để thống nhất lập trường của các nước Arab nhằm phản đối những đề xuất gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc Mỹ sẽ tiếp quản và tái thiết Gaza, sau khi di dời người Palestine tại vùng lãnh thổ này đến Ai Cập, Jordan và các quốc gia Arab khác. 

Ai Cập, Jordan, chính quyền Palestine và các nước Arab khác đã kiên quyết bác bỏ đề xuất của Tổng thống Donald Trump về việc di dời người dân Palestine ra khỏi quê hương của họ, tái khẳng định việc thành lập một nhà nước Palestine dựa trên biên giới trước năm 1967 theo giải pháp hai nhà nước, là giải pháp công bằng duy nhất cho người Palestine.

Trong bối cảnh thỏa thuận ngừng bắn giai đoạn 1 tại Gaza đã hết hạn, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục duy trì thỏa thuận ngừng bắn, bảo đảm trao đổi con tin giữa Israel và Hamas. 

Đối với người dân Gaza, thỏa thuận ngừng bắn như tia sáng hy vọng trong chuỗi ngày tối tăm, mở ra cơ hội khôi phục cuộc sống bình thường mà họ hằng mong mỏi. Song, thỏa thuận ngừng bắn dù bước đầu đạt được thành công nhưng triển vọng chấm dứt xung đột hoàn toàn vẫn rất mong manh. 

Giới chức Liên hợp quốc cho rằng, mỗi giai đoạn của lệnh ngừng bắn tại Gaza cần phải được thực thi một cách thiện chí, đầy đủ, và tất cả các bên liên quan cùng cộng đồng quốc tế phải nỗ lực hết sức để thúc đẩy điều đó.

VIỆT TRUNG