Những điểm đáng chú ý của Công ước Hà Nội
Trong bối cảnh tội phạm mạng ngày càng gia tăng với quy mô và mức độ tinh vi, việc các quốc gia tăng cường hợp tác, chia sẻ dữ liệu để phòng, chống loại tội phạm này trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Trong hai ngày 25 và 26/10 tới, Việt Nam sẽ đón tiếp Tổng Thư ký Liên hợp quốc cùng đại biểu đại diện hơn 100 quốc gia, vùng lãnh thổ và khoảng 100 đơn vị, tổ chức, cơ quan báo chí quốc tế tham dự Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về phòng, chống tội phạm mạng tại Hà Nội.
Sự kiện không chỉ khẳng định vai trò, uy tín và năng lực hội nhập của Việt Nam trong kỷ nguyên số, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng khi Công ước được kỳ vọng tạo nền tảng pháp lý quốc tế vững chắc cho cuộc chiến chống tội phạm mạng toàn cầu.
Tính toàn cầu và tôn trọng chủ quyền quốc gia
Điểm mới quan trọng nhất của Công ước Hà Nội là tính toàn cầu và nguyên tắc tôn trọng tuyệt đối chủ quyền quốc gia. Khác với Công ước Budapest do châu Âu khởi xướng, Công ước Hà Nội là khuôn khổ pháp lý đầu tiên được đàm phán và thông qua bởi toàn bộ các thành viên Liên hợp quốc.
Theo đó, mọi hoạt động hợp tác điều tra, truy cập dữ liệu xuyên biên giới phải tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp và được sự cho phép của nước sở tại. Đây là giải pháp then chốt giải quyết mối lo ngại về nguy cơ vi phạm chủ quyền trong xử lý tội phạm mạng quốc tế.
Mở rộng phạm vi tội phạm
Công ước Hà Nội không chỉ xử lý các tội phạm cốt lõi như xâm nhập, đánh cắp dữ liệu, lừa đảo mạng, mà còn bao gồm cả các hành vi sử dụng công nghệ cao để thực hiện tội phạm, như khủng bố, buôn người và buôn lậu ma túy.
Phạm vi mở rộng này được đánh giá là phù hợp với xu thế tội phạm công nghệ cao đang ngày càng gắn chặt với các hoạt động tội phạm truyền thống, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các quốc gia.
Hỗ trợ các nước đang phát triển
Một điểm nổi bật khác là Công ước Hà Nội chú trọng hỗ trợ kỹ thuật và thu hẹp khoảng cách số. Lần đầu tiên, cơ chế hỗ trợ chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và tăng cường năng lực được quy định cụ thể, giúp các nước đang phát triển nâng cao khả năng phòng, chống tội phạm mạng.
Theo các chuyên gia, đây là điểm đột phá thể hiện tinh thần hợp tác, chia sẻ và bình đẳng giữa các quốc gia trong việc bảo đảm an ninh mạng toàn cầu.
Vai trò của Việt Nam
Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), cho biết: “Công ước Hà Nội sẽ là văn kiện pháp lý cao nhất của Liên hợp quốc trong lĩnh vực phòng, chống tội phạm mạng. Việc các quốc gia tham gia ký kết, phê chuẩn sẽ tạo khuôn khổ pháp lý thống nhất để cùng hành động. Đồng thời, việc lựa chọn Hà Nội làm nơi mở ký thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm và nhận thức của các nhà lãnh đạo trong đối phó mối nguy toàn cầu này".
Việc Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua Công ước vào cuối năm 2024 và lựa chọn Hà Nội làm nơi mở ký là sự ghi nhận vai trò, uy tín và trách nhiệm của Việt Nam trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, xử lý những thách thức an ninh phi truyền thống đang tác động sâu rộng tới hòa bình, ổn định và phát triển của thế giới.
