Chúng tôi gặp ông Thuyết và nhận rõ chất nghệ sĩ với "máu" chèo đã ăn sâu và ngấm vào ông từ rất lâu rồi, điều này thể hiện rõ nhất ở việc ông nói chuyện mà như đang hát với những câu nói như ngân dài hơn so với bình thường và luôn miệng nói về các làn điệu chèo, về các nhạc cụ biểu diễn, về những tác phẩm ông đã sáng tác để CLB làng ông đi dự thi luôn đạt nhất, nhì trong Hội thi nghệ thuật quần chúng của huyện, của tỉnh qua các năm. Lắng nghe ông chơi có đến gần chục loại nhạc cụ dân tộc, từ nhị đến các loại đàn nguyệt, đàn tranh, tam thập lục, tỳ bà…, việc ông thổi sáo, đánh trống và nói về chèo với đôi mắt bừng sáng, đê mê có thể thấy ông yêu môn nghệ thuật này như thế nào và quyết tâm gìn giữ nó ra sao. Ông Tạ Quang Thuyết chia sẻ: "Tôi từng là diễn viên trong một Đoàn nghệ thuật lớn của Trung ương, sau đó chuyển về tỉnh làm công tác quản lý cho đến khi về hưu. Nhiều năm trực tiếp và gắn bó với các loại hình nghệ thuật trong tôi luôn đau đáu về nghề và nghĩ phải truyền đạt lại cho thế hệ sau. Tôi nghĩ, phải có phong trào quần chúng mạnh thì mới có chèo chuyên nghiệp. Tuy đã nghỉ hưu nhưng tôi vẫn có đam mê với môn chèo nên thành lập CLB chèo làng Đông, thường xuyên gặp gỡ các CLB chèo trong huyện, trong tỉnh để giao lưu, học hỏi và phát huy nghệ thuật chèo trong phong trào ca hát quần chúng tại làng, tại xã".
CLB chèo làng Đông, thôn Đông Hội thường xuyên duy trì 18-20 thành viên và hiện đang có 20 thành viên, là những người nông dân chân chất, bận bịu việc nhà nông nhưng có rất nhiều tình yêu với nghệ thuật chèo, khi được ông Thuyết đứng ra tập hợp, truyền đạt, giảng dạy cách hát chèo đã nỗ lực học hỏi, rèn luyện để CLB duy trì hàng chục năm nay, trở thành nơi sinh hoạt tinh thần và gìn giữ nét văn hóa truyền thống quê hương cho nhiều người dân trong thôn, trong xã.
Hàng năm, nhân dịp các ngày lễ, Tết và ngày kỷ niệm lớn của địa phương, đất nước, CLB đi biểu diễn và giao lưu với nhiều CLB nghệ thuật khác trong huyện, trong tỉnh, góp phần thúc đẩy phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng trong nhân dân. Đặc biệt, CLB chèo làng Đông đã giành được khá nhiều huy chương trong các cuộc thi nghệ thuật quần chúng các cấp, được nhiều CLB trong huyện, trong tỉnh ghi nhận, học hỏi. Trong hơn 10 năm trở lại đây, CLB chèo làng Đông đã giành được 15 huy chương vàng, bạc trong các hội thi nghệ thuật quần chúng của huyện, của tỉnh; trong đó có nhiều tác phẩm đi vào lòng người, có ý nghĩa giáo dục cao, được người xem ghi nhớ, thích thú, do chính ông Tạ Quang Thuyết sáng tác và chỉ đạo dàn dựng. Tiêu biểu như tác phẩm: "Vợ chồng nhà khướt" được giải nhất hội thi nghệ thuật quần chúng huyện Hoa Lư năm 2015, lên án, phê phán thói xấu nghiện rượu đã ảnh hưởng đến sức khỏe, hạnh phúc gia đình và an ninh trật tự làng xã; tác phẩm "Đầu thông, đường thoáng" - nội dung về công cuộc vận động nhân dân phải thông suy nghĩ để hiến đất làm đường trong xây dựng NTM, góp phần xây dựng quê hương no ấm, hạnh phúc, được giải đặc biệt tại Hội diễn nghệ thuật quần chúng tỉnh Ninh Bình năm 2012…
Ông Thuyết cũng là người góp phần không nhỏ gây dựng phong trào văn hóa văn nghệ tại địa phương và tiếp nối ước mơ biểu diễn văn hóa văn nghệ cho nhiều trẻ em, học sinh thôn Đông Hội, xã Ninh An. Hiện nay trên địa bàn xã Ninh An có hơn 10 em đang theo học tại các trường văn hóa, âm nhạc, trong đó có 5 em đang theo học tại Học viện âm nhạc quốc gia Hà Nội. Trong đó có công rất lớn của ông Tạ Quang Thuyết trong việc bồi dưỡng, nuôi lớn và truyền cảm hứng nghệ thuật cho các em có niềm đam mê và tố chất văn hóa nghệ thuật.
Nghỉ hưu đã nhiều năm, năm nay đã 76 tuổi nhưng ông Tạ Quang Thuyết không chọn cho mình sự nhàn hạ, nghỉ ngơi trong căn nhà nhỏ với nhiều bằng khen, giấy khen giành được trong một đời gắn bó với nghệ thuật chèo, ông Thuyết vẫn muốn hun đúc lòng đam mê chèo cho học sinh, sinh viên quê nhà và không sợ mệt, sợ khó khi nhiệt tình hướng dẫn và thúc đẩy phong trào văn hóa văn nghệ tại cơ sở, cho các cơ quan, đơn vị có nhu cầu đạo diễn, dàn dựng, tư vấn để tham gia các kỳ hội diễn quần chúng trong tỉnh.
Hiện ông Thuyết vẫn tâm huyết dàn dựng các chương trình văn nghệ phục vụ các ngày lễ lớn, hướng dẫn các hội viên và con, cháu trong họ hàng, làng xã có nhu cầu và yêu mến môn nghệ thuật dân tộc để làm sống lại tình yêu với nghệ thuật chèo. Đồng thời tiếp tục là thành viên nòng cốt trong CLB chèo làng Đông để thu hút, tập hợp ngày càng nhiều hơn những người yêu nghệ thuật chèo, tham gia sinh hoạt trong CLB để ngày càng yêu chèo hơn, sống vui, sống khỏe và có ích hơn.
Tình yêu với nghệ thuật chèo của ông Tạ Quang Thuyết được chị Bùi Thị Thanh Nhàn, công chức văn hóa xã Ninh An nhận xét: Nhờ có ông Thuyết mới có CLB chèo làng Đông và Ninh An được biết đến là nơi có phong trào văn hóa văn nghệ phát triển của huyện Hoa Lư. Với những hoạt động của mình, ông Thuyết đã góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người dân Ninh An, hoàn thành sớm và nâng cao tiêu chí văn hóa trong xây dựng NTM…
Bài, ảnh: Hạnh Chi