HƯỞNG ỨNG NGÀY NƯỚC THẾ GIỚI (22/3): Chú trọng bảo tồn,phục hồi chất lượng nước sông

Ngày Nước thế giới diễn ra vào ngày 22/3 hàng năm là dịp để cộng đồng quốc tế cùng nhau nhìn nhận vai trò quyết định của nguồn nước sạch trong cuộc sống và sự phát triển bền vững. Năm 2025, với chủ đề “Bảo tồn các dòng sông băng”, thông điệp cảnh tỉnh về thực trạng suy giảm nguồn nước toàn cầu càng trở nên cấp bách: 70% nước ngọt trên trái đất nằm trong sông băng, cung cấp cho gần 2 tỷ người sinh hoạt, nhưng sự tan chảy nhanh chóng của chúng đã góp phần làm mực nước biển dâng cao 20cm kể từ năm 1900 - mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh nước và nền kinh tế. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã quyết định tập trung vào chiến dịch “Bảo tồn và phục hồi các dòng sông” nhằm đối phó với tình trạng suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm nguồn nước.

Chủ động hành động bảo vệ nguồn nước

Tại Nam Định, việc hưởng ứng Ngày Nước thế giới đã được duy trì, thực hiện trong nhiều năm nay với hàng loạt hoạt động thiết thực hướng đến việc tăng cường quản lý, bảo vệ nguồn tài nguyên nước; trong đó đặc biệt quan tâm ứng phó với tình trạng suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm nguồn nước cho những dòng sông. Là địa phương có bốn con sông lớn (Hồng, Đáy, Đào, Ninh Cơ), Nam Định chịu ảnh hưởng thường xuyên của thiên tai và xâm nhập mặn. Vì vậy, tỉnh đã chủ động huy động nguồn lực từ Trung ương và các cấp để nâng cấp đê điều, xây dựng cống, đập, gia cố công trình thủy lợi nhằm kiểm soát nguồn nước hiệu quả. Bên cạnh đó, tỉnh triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa ô nhiễm và bảo vệ chất lượng nguồn nước, trong đó: Chú trọng giám sát khai thác nước qua hệ thống quan trắc; thiết lập hành lang bảo vệ nguồn nước theo quy định pháp luật; kiểm soát ô nhiễm, xử lý nước thải đạt chuẩn trước khi xả ra môi trường; quản lý nước thải sinh hoạt, thúc đẩy phân loại rác, công nghệ xử lý hiện đại; nâng cao ý thức nông dân, khuyến khích phân bón vi sinh, hạn chế chăn thả tự do; kiểm soát nước thải công nghiệp, yêu cầu đổi mới công nghệ, đánh giá tác động môi trường; thúc đẩy hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tại khu công nghiệp, đảm bảo thu gom và tái sử dụng; quan tâm giám sát chặt cơ sở ngoài khu công nghiệp, yêu cầu vận hành hệ thống xử lý nước thải; tăng cường quan trắc nước thải lớn, lắp đặt hệ thống giám sát tự động; xử lý nước thải y tế, đảm bảo đạt quy chuẩn trước khi xả thải; kiểm soát nước thải đặc thù, cơ sở phát sinh nước thải phải xử lý đạt chuẩn; duy trì dòng chảy tối thiểu, giám sát nguồn nước song để bảo vệ hệ sinh thái. Tăng cường công tác thông tin, truyền thông rộng rãi tới người dân trong việc bảo vệ nguồn tài nguyên nước, trong đó nhấn mạnh việc sử dụng nước tiết kiệm nhất có thể, đặc biệt là trong những thời kỳ khan hiếm nguồn nước.

Bên cạnh đó, tỉnh quan tâm công tác quản lý, kiểm tra, xử lý, ngăn chặn các hành vi vi phạm có nguy cơ gây ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước, trong đó có nước sông. Năm 2024, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã trình UBND tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt danh mục và bản đồ khoanh định vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh và 7 quyết định phê duyệt tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; xác định vùng bảo hộ 1 nhà máy nước. Sở cũng đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn trong công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước như: Hướng dẫn triển khai thực hiện một số quy định về tài nguyên nước theo Luật Tài nguyên nước năm 2023; hướng dẫn tổ chức thực hiện quan trắc chất lượng tài nguyên nước theo quy định tại Thông tư số 01/2023/TT-BTNMT ngày 13/3/2023; hướng dẫn UBND các huyện, thành phố về việc tạm thời về thu gom, xử lý và quản lý nước thải cho khu vực nông thôn (quy mô hộ gia đình và cụm dân cư); đôn đốc chủ đầu tư, cơ quan quản lý xây dựng và kinh doanh hạ tầng CCN lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục theo quy định; đôn đốc hồ sơ tính tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; đôn đốc, hướng dẫn thực hiện các quy định theo pháp luật về tài nguyên nước, tăng cường công tác quản lý, khai thác nguồn nước mặt.

Năm 2024, Sở cũng đã thu phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Nam Định và các khu công nghiệp được hơn 1,6 tỷ đồng; đã tiến hành thực hiện 8 cuộc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên nước; gia hạn giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất và nước mặt theo quy định; rà soát, kiểm tra việc xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố tràn dầu và triển khai thực hiện theo kế hoạch được phê duyệt của các Tổng kho xăng dầu, kho xăng dầu, các cảng xăng dầu, các trạm kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh. Sở đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan trong công tác ứng phó sự cố tràn dầu, trục vớt tàu Sunrise 268, số đăng ký HP-5928 bị tai nạn chìm đắm ngày 30/4/2024 trên vùng biển tỉnh Nam Định…

Với các giải pháp quyết liệt, chất lượng nước mặt tại Nam Định hiện nay được đánh giá khá tốt, đảm bảo an toàn cho cung ứng sản xuất và sinh hoạt. Tuy nhiên, trước áp lực từ nước thải công nghiệp, nông nghiệp, y tế và sinh hoạt, tỉnh tiếp tục tăng cường quản lý chặt chẽ để bảo vệ các các dòng sông.

Các hành động thiết thực hưởng ứng Ngày Nước thế giới 2025

Hưởng ứng Ngày Nước thế giới năm nay, các cấp, các ngành chức năng, các tổ chức, đoàn thể của tỉnh bám sát kế hoạch phát động của UBND tỉnh, đẩy mạnh tuyên truyền về chủ đề Liên hợp quốc phát động, đặc biệt quan tâm thúc đẩy thực hiện các chương trình phù hợp với thực tế địa phương. Trong đó, từ ngày 19/3/2025 đến ngày 31/3/2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường là đơn vị đầu mối hướng dẫn, tổ chức các hoạt động chính như: Treo pa-nô, băng rôn, áp phích tại các khu vực công cộng với thông điệp bảo vệ tài nguyên nước; tổ chức hội thảo, tọa đàm, triển lãm nâng cao nhận thức về tài nguyên nước, biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Ra quân vệ sinh môi trường, nạo vét kênh mương, thu gom rác thải, góp phần làm sạch dòng sông, cải thiện cảnh quan đô thị. Đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, kêu gọi toàn dân hưởng ứng Ngày Nước thế giới với nội dung về vai trò và tầm quan trọng của tài nguyên nước, bảo vệ và phục hồi các dòng sông, thời tiết và khí hậu, khai thác sử dụng thông tin dự báo, cảnh báo sớm, dự báo tác động, thích ứng biến đổi khí hậu…, góp phần thúc đẩy thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ, phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường trong phạm vi lưu vực sông, quốc gia và toàn cầu.

Song song với đó, các ngành chức năng, các địa phương cũng tăng tường công tác quản lý, hướng dẫn để bảo đảm các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước thực hiện nghiêm các quy định pháp luật liên quan đến quản lý, bảo vệ nguồn nước, gồm: Thực hiện nghiêm việc xin cấp phép hoặc đăng ký khai thác tài nguyên nước, kê khai tính tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước với cơ quan có thẩm quyền; xác định, đề xuất phạm vi vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt; tổ chức vệ sinh, thu gom rác, đảm bảo trong phạm vi vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt không có nguồn thải có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước khai thác. Định kỳ kiểm tra, bảo dưỡng hoặc thay thế, vệ sinh thiết bị của công trình khai thác; kiểm tra hệ thống giám sát, quan trắc nguồn nước khai thác, quy trình sản xuất, truyền tải cấp nước sạch; xây dựng phương án bố trí nguồn nước cung cấp dự phòng trong trường hợp nguồn nước khai thác bị nhiễm mặn, ô nhiễm nhằm đảm bảo chất lượng nước sạch sinh hoạt phục vụ nhân dân. Các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước có giếng khai thác nước ngầm không sử dụng hoặc bị hỏng chủ động đăng ký với UBND xã, phường, thị trấn nơi có công trình để thực hiện việc trám lấp giếng theo quy định.

Về lâu dài, các cấp chính quyền, ngành chức năng của tỉnh sẽ duy trì, tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước theo phương án xác định ở giai đoạn 2021-2030 bảo đảm: Trong công tác thu gom xử lý nước thải 90% nước thải sinh hoạt được thu gom, xử lý bảo đảm quy chuẩn cho phép; đối với nước thải công nghiệp 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh xây dựng mới và 90% cơ sở sản xuất cũ xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường, 90% khu, CCN có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt quy chuẩn cho phép; nước thải chăn nuôi, thủy sản được thu gom, xử lý 80% bảo đảm quy chuẩn cho phép. Đồng thời sẽ chú trọng cải thiện, phục hồi các nguồn nước bị ô nhiễm với các biện pháp lập danh mục, thiết lập hành lang bảo vệ nguồn nước; cải thiện chất lượng nước, giảm thiểu mức độ ô nhiễm, bảo đảm các đoạn sông đều đạt mục tiêu chất lượng nước theo quy hoạch; trám lấp 100% các giếng phải trám lấp trên địa bàn. Tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lý để bảo đảm 100% số lượng cơ sở xả nước thải đang hoạt động thuộc diện phải lập hồ sơ cấp Giấy phép xả nước thải vào nguồn nước được cấp Giấy phép theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Bài và ảnh: Thanh Thúy