Hiệu quả trong điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone

Bác sĩ Trịnh Thị Lệ Hằng, Trưởng phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS và điều trị nghiện chất - Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh cho biết: Methadone là một chất dạng thuốc phiện (CDTP) tổng hợp, có tác dụng dược lý tương tự như các CDTP khác (như Thuốc phiện, Heroin, Morphin, Buprenorphine…), nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị, có thời gian bán hủy dài (trung bình là 24 giờ) nên chỉ cần sử dụng 1 lần trong 1 ngày là đủ để có thể không xuất hiện hội chứng cai. Methadone có độ dung nạp ổn định nên ít phải tăng liều khi điều trị lâu dài. Methadone được chỉ định điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện, là một giải pháp can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV, có nhiều ưu điểm (giá rẻ, dễ kiểm soát, hạn chế việc lây nhiễm HIV...), đã được triển khai tại gần 80 nước trên thế giới.

Chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadonne được Trung tâm phòng chống HIV/AIDS đưa vào hoạt động từ năm 2012. Khi mới đi vào hoạt động, được sự tài trợ từ Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS, Phòng khám chuyên khoa tại Trung tâm được trang bị các thiết bị, máy móc phục vụ việc khám, xét nghiệm, hỗ trợ thuốc điều trị, đáp ứng nhu cầu điều trị và uống thuốc cho người nghiện. Các bệnh nhân đến đây, sau khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện về thủ tục, giấy tờ, trải qua các xét nghiệm... sẽ được đưa vào điều trị. Tại Phòng khám, vào mỗi buổi sáng có trên 200 người nghiện đến uống thuốc Methadone. Hàng ngày, thường là tập trung vào buổi sáng, người bệnh đến phòng khám, thực hiện đăng ký, xếp hàng thông qua thẻ có mã số. Việc uống thuốc được thực hiện tại phòng khám, khi uống thuốc, người bệnh có sự giám sát trực tiếp của nhân viên y tế.

Sau gần 7 năm triển khai, Phòng khám tại Trung tâm đã tiếp nhận và duy trì điều trị thường xuyên cho gần 300 bệnh nhân, là những đối tượng nghiện ma túy trên địa bàn thành phố và trong tỉnh. Trong quá trình điều trị, hầu hết người nghiện nằm trong chương trình điều trị đều chấp hành tốt quy định giờ uống thuốc cũng như các tư vấn, khuyến cáo của cán bộ y, bác sỹ để bảo vệ sức khỏe. Kết quả đáng mừng là không chỉ giảm tần suất và ngừng sử dụng ma túy, bệnh nhân còn được cải thiện rõ nét về mặt tinh thần, tâm trí ổn định để kiên trì điều trị. Kết quả này mở ra hướng đi mới trong công tác phòng, chống ma túy và lây nhiễm HIV/AIDS, góp phần giảm gánh nặng kinh tế cho các gia đình có người nghiện và ổn định trật tự xã hội.

Sau nhiều năm triển khai điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone trên địa bàn tỉnh đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, số người tái nghiện giảm đáng kể. Bởi Methadone là thuốc có tác dụng liên tục và kéo dài, chi phí thấp, khi sử dụng Methadone sẽ giúp các đối tượng nghiện các chất dạng thuốc phiện dừng hoặc giảm đáng kể lượng heroin sử dụng, dừng hoặc giảm đáng kể tần suất tiêm chích, cải thiện tình trạng sức khỏe và tiến tới không sử dụng ma túy. Cùng với đó, uống Methadone không chỉ giúp người nghiện dần thoát khỏi cái chết trắng, mà còn giảm các hành vi vi phạm pháp luật, giảm lây nhiễm HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường máu. Đây cũng là ưu điểm, nổi bật của phương pháp điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone.

Theo anh Lương Văn H., phường Vân Giang (thành phố Ninh Bình), nhờ uống thuốc Methadone thay thế gần 3 năm nay mà hiện sức khỏe anh tương đối ổn. Hàng ngày, cứ 8h sáng là anh đến uống thuốc Methadone tại Phòng khám chuyên khoa của Trung tâm phòng chống HIV/AIDS, qua thời gian cho thấy sức khỏe tốt dần, người nhanh nhẹn, khỏe mạnh. "Từ khi uống thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ với đúng liều lượng và vào một thời gian nhất định, tôi thấy người khỏe mạnh, không còn cảm giác thèm ma túy. Vào các buổi sáng, sau khi đến phòng khám uống thuốc, tôi về cùng vợ kinh doanh hàng hóa tại gia đình. Quá trình dùng thuốc tôi thấy cân tăng dần, đầu óc nhẹ nhàng, sức khỏe ổn định, không còn cảm giác vật vã vì thèm thuốc như trước nữa. Nếu theo phương pháp điều trị thay thế thuốc Methadone lâu dài này, tôi nghĩ mình sẽ từ bỏ dứt điểm được ma túy, trở lại cuộc sống bình thường…" - anh H tự tin cho biết.

Theo các bác sỹ tại các phòng khám chuyên khoa và các cơ sở điều trị HIV/AIDS thì, uống Methadone là liệu pháp điều trị chuẩn quốc tế cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện. Đánh giá của các Phòng khám chuyên khoa và các cơ sở điều trị tại tỉnh Ninh Bình cho thấy, việc điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone bước đầu đã mang lại nhiều kết quả khả quan trong việc cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người nghiện. Hầu hết người sử dụng ma túy chấp hành tốt phác đồ điều trị; 80-90% người nghiện sau khi tham gia điều trị đã cải thiện về sức khỏe, tâm lý ổn định. Một số người đã đi học nghề, tìm việc làm, giúp đỡ gia đình phát triển kinh tế và điều quan trọng là xã hội giảm nguy cơ lây nhiễm HIV do tiêm chích ma túy không an toàn. Đặc biệt, ngoài việc dự phòng lây truyền HIV, chương trình điều trị Methadone còn mang ý nghĩa hết sức nhân văn, giúp người nghiện ma túy thay đổi hành vi, lối sống, phục hồi nhân cách, hòa nhập cộng đồng, mang lại hạnh phúc cho gia đình và sự bình yên của xã hội.

Để việc điều trị bằng thuốc Methadone đạt hiệu quả cao hơn cần sự vào cuộc tích cực hơn nữa của cả cộng đồng. Theo đó, cần làm tốt công tác tuyên truyền để mọi người, nhất là những người nghiện và người thân của họ biết về lợi ích của việc điều trị bằng Methadone và vai trò, trách nhiệm của xã hội, gia đình trong việc giúp người bệnh điều trị, phục hồi chức năng nhằm nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng. Cùng với nỗ lực của đội ngũ cán bộ tại cơ sở điều trị, bản thân người nghiện cần phải kiên trì, tuân thủ nghiêm túc hướng dẫn của thầy thuốc và quy định trong quá trình điều trị. Thêm vào đó, rất cần sự quan tâm, ủng hộ của người thân, gia đình, cộng đồng và toàn xã hội để người bệnh xóa bỏ mặc cảm, được động viên tinh thần, tạo điều kiện về việc làm, từ đó có thêm nghị lực, yên tâm điều trị, từng bước đẩy lùi tệ nạn ma túy và tác hại của nó gây ra, tạo môi trường sống lành mạnh, góp phần đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội tại địa phương.

Hạnh Chi