Hai vi-rút đường hô hấp hợp nhất thành chủng lai lẩn tránh được hệ miễn dịch

Ảnh minh họa: Guardian

L ần đầu tiên, các chuyên gia đã quan sát thấy hai vi-rút đường hô hấp phổ biến là cúm và RSV hợp nhất để tạo thành một chủng lai có khả năng lẩn tránh hệ miễn dịch của con người và lây nhiễm sang các tế bào phổi.

Theo tờ Guardian, nhóm nghiên cứu tin tưởng phát hiện mới này sẽ giúp giải thích lý do tại sao tình trạng đồng nhiễm có thể khiến bệnh nặng hơn đáng kể ở một số bệnh nhân, trong đó có căn bệnh viêm phổi do vi-rút rất khó điều trị.

Mỗi năm, khoảng 5 triệu người trên thế giới phải nhập viện vì cúm A. Trong khi đó, RSV là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới cấp tính ở trẻ em dưới 5 tuổi, cũng như có thể gây triệu chứng nặng ở một số trẻ em trên 5 tuổi và người lớn.

Mặc dù tình trạng một người bị nhiễm cả hai loại vi-rút cùng một lúc là khá phổ biến, nhưng vẫn chưa rõ những loại vi-rút này sẽ phản ứng như thế nào khi phát hiện chúng ở trong cùng một tế bào.

Tiến sĩ Joanne Haney và các đồng nghiệp tại Trung tâm nghiên cứu vi-rút MRC - Đại học Glasgow (Anh), đã cố tình lây nhiễm cả hai loại vi-rút kể trên vào tế bào phổi của con người. Kết quả, họ phát hiện rằng thay vì cạnh tranh với nhau như một số loại vi-rút khác, chúng kết hợp với nhau để tạo thành một loại vi-rút lai có hình dạng tựa như cây cọ.

Giáo sư Pablo Murcia, người giám sát nghiên cứu vừa được đăng trên tạp chí Nature Microbiology này cho biết: “Loại vi-rút lai này chưa từng được biết đến trước đây. Chúng ta đang nói về các loại vi-rút từ hai họ hoàn toàn khác nhau nhưng lại kết hợp với nhau bằng bộ gien và các protein bên ngoài của cả hai loại vi-rút. Nó là một loại vi-rút gây bệnh mới”.

Sau khi được hình thành, vi-rút lai cũng có thể lây nhiễm sang các tế bào lân cận, bất chấp sự hiện diện của các kháng thể chống lại bệnh cúm. Mặc dù kháng thể vẫn bám dính vào các protein cúm trên bề mặt của loại vi-rút lai, nhưng nó chỉ sử dụng các protein RSV để lây nhiễm các tế bào phổi. Ông Murcia nói: “Bệnh cúm đang sử dụng các hạt vi-rút lai ghép như một con ngựa thành Troy”.

Ngoài khả năng giúp vi-rút trốn tránh hệ thống miễn dịch, sự kết hợp giữa RSV và cúm còn giúp chúng dễ dàng tiếp cận nhiều loại tế bào phổi hơn. Trong khi cúm thường lây nhiễm vào các tế bào ở mũi, họng và khí quản, thì RSV có xu hướng tấn công các tế bào khí quản và phổi.

Tiến sĩ Stephen Griffin, nhà vi-rút học tại Đại học Leeds, cảnh báo chủng vi-rút lai mới trên có thể làm tăng nguy cơ gây bệnh nhiễm trùng phổi nặng và đôi khi gây tử vong. Mặc dù ông cảnh báo rằng cần phải có thêm nhiều nghiên cứu để chứng minh rằng vi-rút lai có liên quan đến bệnh ở người. Ông nói: “RSV có xu hướng đi xuống phổi, thấp hơn so với vi-rút cúm mùa nên bạn có nhiều khả năng mắc bệnh nặng hơn”. Do đó, ông kêu gọi các cá nhân nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh bị đồng nhiễm các loại vi-rút lai tạp.  Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra rằng các vi-rút lai có thể lây nhiễm sang các lớp tế bào được nuôi cấy, cũng như các tế bào hô hấp riêng lẻ. Bước tiếp theo trong nghiên cứu này là nhằm xác định liệu vi-rút lai có thể hình thành ở những bệnh nhân mắc bệnh đồng nhiễm hay không, và nếu có thì đó là những vi-rút nào. 

Giáo sư Murcia lưu ý: “Chúng tôi cần biết liệu điều này chỉ xảy ra với bệnh cúm và RSV, hay nó còn lan sang các tổ hợp vi-rút khác. Tôi nghĩ đây chỉ là bước khởi đầu của một hành trình dài, với những khám phá rất thú vị”./.

Theo Báo Tin Tức