Doanh nhân Vũ Thị Hồng Yến: Con đường đến thành công không trải hoa hồng

P.V:Từng có nhiều cơ hội để theo đuổi nghề khác tại sao chị lại quay trở về Văn Lâm để làm nghề thêu truyền thống?

Doanh nhân Vũ Thị Hồng Yến: Có lẽ duyên nợ của một người con sinh ra tại làng nghề thêu truyền thống hàng ngàn năm nay đã níu kéo tôi mỗi lần có ý định chuyển nghề. Tôi còn nhớ khi thi trượt đại học, chán thêu, tôi bắt xe lên Thái Nguyên xin làm công nhân ở Nhà máy Gang Thép Thái Nguyên. Bẵng đi một thời gian không đụng cây kim, sợi chỉ, tưởng chừng như mình đã quên nghề...

Nhưng trong một lần thi nữ công khéo tay, tôi đã trổ tài thêu một chiếc khăn tay và đoạt giải nhất. Vậy là từ đó, tôi bỗng trở thành "cô giáo" dạy thêu cho con em công nhân của nhà máy. Tình yêu nghề thêu trong tôi cứ như hạt thóc bấy lâu ngủ quên dưới đáy bồ, được khơi lên gieo mầm...

Ban đầu tôi tham gia làm thêu cùng các thành viên trong gia đình mãi đến năm 1996 tôi mới quyết định về quê thành lập Tổ thêu xuất khẩu Hòa Bình, chuyên thêu khăn, túi xách, ri-đô...Thời kỳ đó, nhà nước đang khuyến khích thành lập doanh nghiệp cộng với sự hạn chế, bất lợi của tổ sản xuất là phải qua nhiều trung gian khi xuất khẩu nên giá trị thu nhập chẳng đáng là bao, chính vì thế năm 2001 tôi quyết định thành lập Doanh nghiệp tư nhân Minh Trang.

Bây giờ nói ra thì tưởng chừng như mọi chuyện kinh doanh của tôi rất "thuận buồm xuôi gió" nhưng ở thời điểm đó tôi gặp phải rất nhiều khó khăn về vốn, rồi mặt bằng. Tôi đã phải chuyển đi chuyển lại trụ sở, nhà xưởng tới 7 nơi, làm thủ tục gần 2 năm trời mới thuê được mảnh đất hơn 3.000m2 hiện nay. Con đường đi đến thành công của tôi có rất nhiều nước mắt.

P.V: Hơn 20 năm sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực thêu theo chị đâu là thành công nhất?

Doanh nhân Vũ Thị Hồng Yến: Tôi cho rằng trong kinh doanh quan trọng nhất là mình phải có sự khác biệt. Ban đầu khi mới vào nghề thêu tôi đi theo lối mòn cũ. Mặc dù rất tích cực để tìm kiếm thị trường xuất khẩu, nhưng ở thời điểm năm 2008-2009, khủng hoảng kinh tế ở các nước Châu âu khiến hàng thêu ren của Văn Lâm ứ đọng, hàng tồn kho rất nhiều. ở thị trường Châu á và trong nước thì đây không phải là mặt hàng được ưa chuộng.

Tôi lại tích cực tìm kiếm bạn hàng mới, đi hội nghị, hội thảo nào tôi cũng mang theo một cái túi đựng sản phẩm của mình để trưng bày ở một góc của hội trường. Trong một lần tham gia Hội nghị của Bộ Công thương tôi đã gặp chuyên gia người Nhật Bản, họ rất thích thú với các sản phẩm thêu thủ công của Minh Trang nên hỗ trợ doanh nghiệp đi Nhật để xúc tiến thương mại.

Nhờ sự giúp đỡ của các chuyên gia tôi đã ký hợp đồng với một số doanh nghiệp để thực hiện các mẫu hàng thời trang xuất khẩu sang Nhật Bản. Đơn hàng đầu tiên chúng tôi thực hiện đã sai so với mẫu hàng nhưng phía bạn hàng Nhật Bản vẫn không phạt và tiếp tục ký hợp đồng tiếp theo với doanh nghiệp. Gần 10 năm nay Minh Trang trở thành đối tác tin cậy của doanh nghiệp của Nhật Bản trong lĩnh vực thời trang thủ công.

Một bước ngoặt nữa làm nên tên tuổi của Minh Trang đó là năm 2004, khi chúng tôi đang tìm kiếm thị trường xuất khẩu và các mẫu hàng mới thì vô tình được một bạn hàng người Mỹ giới thiệu về làm chăn cho người Hàn Quốc. Chính người bạn hàng này đã giúp tôi kết nối với phía đối tác Hàn Quốc. Sau khi tìm được đối tác, Minh Trang là doanh nghiệp đầu tiên đưa nghề khâu chăn thủ công về Ninh Bình. Thời kỳ hưng thịnh chúng tôi có hàng chục tổ thêu chăn ở khắp nơi. Đã có những thợ thêu viết thơ tặng tôi, họ gọi tôi là "cõng chăn để đổi lấy đô la".

Hiện nay sản phẩm của Doanh nghiệp 100% là thêu thủ công, thêu tay xuất khẩu đến hàng chục nước trên thế giới, doanh thu hàng năm đạt hàng chục tỷ đồng. Các sản phẩm chính của doanh nghiệp gồm: Túi rút, túi xách, lót cốc, khăn lụa, quần áo thời trang, chăn bông, ga, gối, đệm ngồi, bằng các chất liệu lụa tơ tằm, còn được triển lãm tại nhiều hội chợ thương mại trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, gian hàng trưng bày sản phẩm của doanh nghiệp tại khu du lịch Tam Cốc- Bích Động mỗi ngày đón tiếp hàng trăm lượt khách trong và ngoài nước đến tham quan, mua hàng và ký kết hợp tác tiêu thụ sản phẩm. Sản phẩm làm ra ngày càng được nhiều khách hàng tin tưởng lựa chọn, bởi được sản xuất bằng chính những đôi tay khéo léo của các nghệ nhân, thợ lành nghề của làng thêu cổ Văn Lâm. Để đáp ứng được thị hiếu của khách hàng trong nước, đặc biệt là khách hàng quốc tế, tôi xác định phải tạo ra được sản phẩm  có chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, đa dạng, kỹ thuật độc đáo, tinh xảo, mang đậm tính thẩm mỹ, nhân văn...".

P.V: Theo chị đâu là yếu tố tạo nên thành công trong kinh doanh?

Doanh nhân Vũ Thị Hồng Yến: Như tôi đã nói, trong kinh doanh mình phải tìm cho mình một hướng đi riêng, phải tạo ra sự khác biệt, đôi khi phải chấp nhận trả giá đắt để đạt được mục tiêu. Trong số doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực thêu ren ở Ninh Bình Minh Trang là một trong những doanh nghiệp đầu tiên thực hiện ký kết các đơn hàng thời trang và chăn. Chính vì vậy, trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt của các sản phẩm công nghiệp, thị trường ren, rua ở Châu âu sụt giảm Minh Trang vẫn phát triển vững mạnh.

Một yếu tố không thể thiếu tạo nên thương hiệu Minh Trang đó là tình yêu đối với nghề thêu. Không chỉ có bản thân tôi, mà còn cả gần 50 thợ thêu của doanh nghiệp. Chúng tôi là những người sinh ra từ làng Văn Lâm, Ninh Hải điều chúng tôi mong muốn là góp phần gìn giữ được làng nghề truyền thống. Chính vì thế mà có những giai đoạn thị trường xuất khẩu khủng hoảng dù đơn hàng vài chục sản phẩm chúng tôi vẫn nhận làm để duy trì thu nhập cho người lao động.

P.V: Mong ước của chị bây giờ là gì?

Doanh nhân Vũ Thị Hồng Yến: Nghề thêu truyền thống Văn Lâm cũng đang dịch chuyển theo xu thế phát triển của xã hội. Chính vì thế không thể gìn giữ làng nghề truyền thống bằng cách bảo thủ, duy trì những sản phẩm cũ mà phải làm sao trên cơ sở truyền thống phát triển nghề thêu theo hướng hiện đại phù hợp với yêu cầu thị trường. Phát huy lợi thế của vùng du lịch trọng điểm, đặc biệt khi Tam Cốc - Bích Động nằm trong quần thể Danh thắng Tràng An được vinh danh là Di sản thế giới.

Lượng du khách trong những năm gần đây tăng rất mạnh chính vì vậy sự kết hợp giữa du lịch và làng nghề trở thành sản phẩm du lịch làng nghề là hướng đi tất yếu mà các doanh nghiệp lựa chọn. Và theo tôi đây cũng là con đường tốt nhất để có thể quảng bá nghề thêu Văn Lâm đến các nước trên thế giới.

Chính vì lẽ đó, doanh nghiệp Minh Trang đang thực hiện dự án xây dựng tổ hợp du lịch nghỉ dưỡng kết hợp với trưng bày, giới thiệu sản phẩm nghề thêu. Du khách đến đây ngoài được sống trong không gian di sản còn được trải nghiệm nghề thêu, được may đo những bộ trang phục theo yêu cầu do chính bàn tay của những nghệ nhân làng nghề thêu Văn Lâm thực hiện. Tôi hy vọng rằng dự án đi vào khai thác sẽ là điểm nhấn của khu du lịch Tam Cốc-  Bích Động, đồng thời giúp tôi truyền đi thông điệp "văn hóa truyền thống luôn là cốt lõi cho mọi sự phát triển trong kinh doanh"

P.V: Xin cảm ơn chị

Chúc chị tiếp tục thành công với những dự án của mình!

Nguyễn Thơm (Thực hiện)