Công tác chăm sóc sức khỏe người lao động chưa thực sự được coi trọng

Công ty may Excel (Khu công nghiệp Khánh Phú, huyện Yên Khánh) là doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài chuyên sản xuất hàng may mặc xuất khẩu chất lượng cao. Với quan điểm bảo đảm sức khỏe cho người lao động, góp phần tăng năng suất, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh nên ngay từ khi mới đi vào hoạt động công ty đã quan tâm đầu tư và chú trọng thực hiện tốt công tác an toàn vệ sinh lao động, phòng chống cháy nổ (ATVSLĐ-PCCN), đặc biệt là đầu tư một phòng y tế để chăm sóc sức khỏe cho người lao động với đầy đủ các trang thiết bị và các loại thuốc thông dụng. Chị Dương Thị Lụa, công nhân của Công ty cho biết, bản thân chị bị bệnh huyết áp thấp, vì vậy mỗi khi có các triệu chứng tụt huyết áp là chị được nhân viên của phòng y tế chăm sóc kịp thời. Không những vậy, chị còn được các nhân viên y tế hướng dẫn cách tự chăm sóc sức khỏe, cách lựa chọn thực đơn ăn uống phù hợp, nhờ đó mà sức khỏe của chị ổn định, yên tâm làm việc. Do môi trường làm việc đặc thù, hàng năm, Công ty may Excel phối hợp với Trung tâm Y tế dự phòng tiến hành khám sức khỏe định kỳ, bệnh nghề nghiệp cho người lao động. Qua đó, phát hiện sớm những lao động có sức khỏe không tốt để có sự phân công, bố trí việc làm phù hợp.

Tuy nhiên, bên cạnh sự chuyển biến của một số doanh nghiệp lớn thì vẫn còn nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm hoặc quan tâm chưa đầy đủ tới việc xây dựng mạng lưới y tế để chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người lao động. "Hiện ngành Y tế chỉ quản lý về chuyên môn, trong khi việc tổ chức đội ngũ y tế lại do chủ doanh nghiệp, nên dù chúng tôi đã tổ chức nhiều lớp tập huấn nhằm nâng cao nhận thức cho chủ doanh nghiệp về công tác chăm sóc sức khỏe cho người lao động, song số chủ doanh nghiệp tham gia rất ít. Họ không đi hoặc nếu có đi thì cử những cán bộ chuyên trách đi. Mà những cán bộ chuyên trách này lại tham mưu chưa hiệu quả cho giám đốc"- ông Lê Văn Trụ, Trưởng khoa sức khỏe nghề nghiệp Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh nói. Vì vậy, mặc dù theo Thông tư 19 năm 2016 của Bộ Y tế quy định rõ, doanh nghiệp có từ 500 lao động trở lên phải bố trí bác sỹ, doanh nghiệp có từ 1 nghìn lao động trở lên phải thành lập bộ phận y tế, tuy nhiên, trên thực tế những đơn vị làm tốt công tác xây dựng mạng lưới y tế chỉ tập trung nhiều ở khối doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, còn đa số doanh nghiệp vừa và nhỏ lại chưa có sự quan tâm đúng mức. Trong năm 2017, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã kiểm tra, giám sát việc thực hiện Luật An toàn vệ sinh lao động ở 28 doanh nghiệp. Kết quả, các đơn vị được kiểm tra đều chưa thực hiện khám sức khỏe trước khi bố trí việc làm; việc quản lý sức khỏe khi tuyển dụng, bố trí công việc đều mới chỉ căn cứ vào kết quả giấy khám sức khỏe của người lao động. Bên cạnh đó, mặc dù có 26/28 đơn vị doanh nghiệp đã bố trí bộ phận y tế làm nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe người lao động, tuy nhiên hầu hết các đơn vị chưa bố trí cán bộ đi đào tạo cấp chứng chỉ chứng nhận về y tế lao động.

Cũng theo Thông tư số 14/2013-BYT của Bộ Y tế quy định doanh nghiệp phải khám sức khỏe định kỳ cho người lao động, kể cả người học nghề, tập nghề. Tuy nhiên, thực tế là đến nay phần lớn các doanh nghiệp vẫn còn thờ ơ với quy định này. Theo số liệu từ Sở Lao động, Thương binh và Xã hội thì toàn tỉnh có trên 40 nghìn lao động, trong đó có trên 10 nghìn lao động làm việc trong môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm như tiếp xúc với hóa chất, không khí ô nhiễm, tiếng ồn lớn, nhà xưởng chật hẹp, thiếu ánh sáng, bụi…. Theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, năm 2017, mặc dù có 21/28 đơn vị doanh nghiệp đã tổ chức khám sức khỏe định kỳ, trong đó có 3 đơn vị khám vào cuối năm 2016 và 18 đơn vị còn lại đã khám ít nhất 1 lần năm 2017. Trong đó, chỉ một số rất ít các đơn vị như: Công ty cổ phần Nhiệt điện Ninh Bình, Công ty Xi măng Tam Điệp, Công ty cổ phần Phân lân Ninh Bình… là làm đúng quy trình khám sức khỏe định kỳ cho người lao động. Còn lại, một số đơn vị có tổ chức khám nhưng không đạt tiêu chuẩn. Họ chỉ thực hiện khám sức khỏe cho người lao động khi đối tác yêu cầu. Tức là khám sức khỏe chỉ được coi là "thủ tục" chứ chưa phải xuất phát từ lợi ích của người lao động. Và đặc biệt, chỉ có 5/28 đơn vị doanh nghiệp đã khám sức khỏe phát hiện bệnh nghề nghiệp năm 2017, còn lại phần lớn người lao động tiếp xúc với các yếu tố có hại vẫn chưa được khám sức khỏe phát hiện bệnh nghề nghiệp.

Ông Lê Văn Trụ, Trưởng khoa Sức khỏe nghề nghiệp, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho biết, thời gian tới, chúng tôi sẽ tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật lao động đối với các doanh nghiệp sản xuất trên địa bàn và sẽ xử phạt thật nghiêm minh đối với những đơn vị vi phạm. Tuy nhiên, ý thức của chủ các đơn vị, doanh nghiệp vẫn là vấn đề mấu chốt. Vì lợi ích của người lao động và của chính các đơn vị, doanh nghiệp, các chủ doanh nghiệp và người đứng đầu đơn vị cần tự giác, chủ động phối hợp với cơ sở y tế để thực hiện công tác chăm sóc sức khỏe cho người lao động. Đó không đơn thuần chỉ là trách nhiệm mà còn là lương tâm, là văn hóa của mỗi doanh nghiệp đối với người lao động.

Đào Hằng