Trên con đường bê tông chạy dài phẳng lỳ, sạch sẽ, chúng tôi về thăm làng văn hóa Vinh Ngoại, xã Thượng Kiệm (huyện Kim Sơn). Nằm ngay đầu xóm là Nhà văn hóa rộng rãi và di tích đền Trần - là địa danh thành lập chi bộ xã Thượng Kiệm (ngày 6/4/1948). Nhiều năm qua, xóm Vinh Ngoại luôn là điểm sáng của xã trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước.
Đồng chí Phạm Ngọc Tinh, Bí thư chi bộ xóm Vinh Ngoại cho biết: Vinh Ngoại là xóm nhỏ với 181 hộ/705 khẩu, với 25% là đồng bào Công giáo. Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về "Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc", Ban công tác Mặt trận xóm đã tuyên truyền và hướng dẫn bà con nhân dân thực hiện các nội dung của Nghị quyết, đưa các tiêu chí thi đua vào hương ước của xóm. Thuận lợi khi triển khai các phong trào thi đua ở xóm là truyền thống đoàn kết của nhân dân trong xóm, không phân biệt tôn giáo, cùng chung sức, đồng lòng, quyết tâm xây dựng xóm làng phát triển. Do đó, các phong trào thi đua ở xóm luôn đạt kết quả cao.
Ngay từ năm 2000, xóm Vinh Ngoại được UBND tỉnh công nhận danh hiệu Làng văn hóa cấp tỉnh. Năm 2012, nghề truyền thống đan chiếu cói của xóm được công nhận là nghề truyền thống, xóm được công nhận là làng nghề. Cơ sở hạ tầng phục vụ đời sống dân sinh của xóm luôn được đầu tư nâng cấp, đáp ứng sự phát triển của xã, của huyện. Đến nay, 100% đường dong trong xóm được bê tông hóa khang trang, rộng rãi đảm bảo quy hoạch theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Các phong trào văn hóa, văn nghệ hoạt động rất tích cực. An ninh chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn ổn định, đặc biệt nhiều năm nay không có tệ nạn xã hội trên địa bàn. Thu nhập bình quân trên đầu người đạt 25 triệu đồng/người/năm đạt mức cao so với bình quân thu nhập của nhân dân trong xã. Tỷ lệ gia đình văn hóa đạt trên 90%, tỷ lệ hộ nghèo còn 7,2% (theo tiêu chí mới).
Đồng chí Phạm Hữu Cân, Chủ tịch UBND xã Thượng Kiệm cho biết: Để thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) đạt hiệu quả, Ban chấp hành Đảng bộ đã phân công trách nhiệm cụ thể cho từng đồng chí cấp ủy phụ trách các chi bộ, các đoàn thể và các xóm, thường xuyên theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, nắm chắc tình hình diễn biến tư tưởng của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân để có biện pháp giải quyết kịp thời những vướng mắc ngay tại cơ sở. Bên cạnh đó, xã đã hướng dẫn, chỉ đạo tổ chức xây dựng quy ước của xã và mỗi xóm xây dựng một bản hương ước quy định những việc làm cụ thể liên quan đến cuộc sống hàng ngày của nhân dân địa phương như việc cưới, việc tang, lễ hội. Công tác xây dựng và bổ sung, hoàn thiện các thiết chế văn hóa được cấp ủy, chính quyền đặc biệt quan tâm. Quy chế dân chủ của nhân dân trong xã được đẩy mạnh, nhất là trong việc làm đường giao thông nông thôn, xây dựng cống rãnh thoát nước trên địa bàn, hiến đất làm đường, dồn điền, đổi thửa phục vụ công cuộc xây dựng nông thôn mới.
Hiện nhân dân trong xã đã hiến trên 248 m2 đất, dỡ bỏ 72 m tường bao, kè lề đường 1.670 m..., với tổng số tiền gần 1,3 tỷ đồng. Xã xây dựng 11,6 km đường trục xã bằng bê tông rộng 3,5m; 100% đường giao thông trong xóm được bê tông hóa 11/11 xóm đã xây dựng được nhà văn hóa, tạo điều kiện cho nhân dân hội họp, sinh hoạt văn hóa; hệ thống lưới điện từng bước được cải tạo, nâng cấp, phục vụ đủ điện sản xuất và sinh hoạt của nhân dân, 100% hộ gia đình đã sử dụng điện; 98% hộ gia đình sử dụng nước hợp vệ sinh trong sinh hoạt. Thượng Kiệm là một trong 4 xã của huyện có 3 trường học đạt chuẩn Quốc gia. Trạm y tế đạt chuẩn Quốc gia về y tế. Đến nay, Thượng Kiệm có 11/11 xóm đạt danh hiệu làng văn hóa, trong đó 6 xóm đạt danh hiệu làng văn hóa cấp tỉnh; 100% cơ quan đạt danh hiệu cơ quan văn hóa; 98% hộ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa; 6/11 xóm đạt danh hiệu làng nghề.
Phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT của xã phát triển, hoạt động hiệu quả luôn dẫn đầu huyện về các giải phong trào. Xã có 2 CLB bóng đá, 1 CLB cầu lông, 1 CLB bơi trải, 1 CLB văn nghệ, ở các xóm đều có CLB văn nghệ và thể thao. Hiện trên địa bàn xã có 5 nhà thờ giáo họ, 7 đình, đền miếu, trong đó đình Thượng Kiệm thờ Anh hùng dân tộc Triệu Việt Vương được công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia. Mỗi đền, đình, miếu đều có ban chấp hành, ban khánh tiết tổ chức xây dựng nội quy điều hành và quản lý mọi hoạt động lễ hội diễn ra hàng năm.
Bài, ảnh: Tiến Minh