Chủ động phòng, chống bệnh lùn sọc đen trong vụ mùa

Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV (Sở Nông nghiệp & PTNT), từ đầu năm đến nay, đơn vị đã liên tục thu thập các mẫu rầy và mẫu lúa để gửi đi Viện BVTV giám định virus LSĐ. Kết quả cho thấy: trong 64 mẫu lúa thì có 11 mẫu dương tính với virus LSĐ (chiếm tỷ lệ 17%), còn trong 229 mẫu rầy thì có 9 mẫu dương tính với virus LSĐ (chiếm tỷ lệ 4%). Đặc biệt, ngay trong vụ đông xuân, bệnh LSĐ đã xuất hiện và gây hại rải rác trên các trà lúa ở các huyện, thành phố trong tỉnh với tổng diện tích nhiễm là 15 ha. Tỷ lệ hại nơi cao là 3-5% số khóm (ở Gia Viễn, Kim Sơn, Yên Mô).

Như vậy, nguồn bệnh LSĐ đang rất sẵn trên đồng ruộng. Trong khi đó, theo điều tra, hiện nay, mật độ rầy trên đồng ruộng đang khá cao, trung bình từ 70-80 con/m2, nơi cao 300-500 con/m2, đặc biệt có những ổ rầy lên tới 5.000-7.000 con/m2 (Yên Mô, Yên Khánh). Trong đó, tỷ lệ rầy lưng trắng - đối tượng có khả năng truyền virus LSĐ chiếm từ 7-15%.

Bà Đỗ Thị Thao, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV nhận định: Nguồn bệnh, rầy môi giới đã có sẵn trên đồng ruộng ngay ở vụ đông xuân 2018; khoảng cách vụ đông xuân và vụ mùa ngắn, tạo điều kiện thuận lợi cho rầy lưng trắng di chuyển từ vụ đông xuân truyền bệnh ngay trên mạ và lúa gieo sạ ở vụ mùa; điều kiện thời tiết vụ mùa nắng nóng rất thuận lợi cho rầy môi giới và bệnh LSĐ phát sinh gây hại… Tất cả những yếu tố trên khiến nguy cơ gây hại của bệnh ở vụ mùa là rất cao.

Thực hiện đồng bộ quy trình phòng, chống bệnh ngay từ đầu vụ

Để chủ động phòng, chống bệnh LSĐ phương nam, bảo vệ sản xuất vụ mùa 2018, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do bệnh gây ra, Ban chỉ đạo phòng, chống bệnh LSĐ hại lúa tỉnh Ninh Bình năm 2018 xây dựng kế hoạch phòng, chống bệnh LSĐ.

Theo đó, yêu cầu các địa phương và bà con nông dân áp dụng các biện pháp phòng chống bệnh sớm, ngay sau khi thu hoạch lúa vụ đông xuân theo phương châm phòng là chính và phải được thực hiện trên tất cả các vùng trồng lúa, đặc biệt ở các vùng đã nhiễm bệnh nặng ở vụ mùa 2017 và vụ đông xuân 2018.

Cụ thể, thực hiện vệ sinh đồng ruộng bằng cách cày vùi gốc rạ ngay sau khi thu hoạch lúa đông xuân nhằm ngăn ngừa lúa chét, lúa tái sinh, đặc biệt là tại các vùng đã có bệnh ở vụ đông xuân 2018, dọn sạch cỏ bờ ruộng, mương dẫn nước, các kí chủ phụ trên đồng ruộng để hạn chế nguồn bệnh sang vụ mùa.

Bố trí thời vụ, đảm bảo thời gian cách ly giữa vụ đông xuân và vụ mùa trong khung thời vụ cho phép và không làm ảnh hưởng đến thời vụ của vụ đông (khoảng cánh giữa 2 vụ ít nhất 20 ngày để cắt cầu nối truyền bệnh và có đủ thời gian để vệ sinh đồng ruộng). Hạn chế sử dụng các giống nhiễm rầy lưng trắng nặng.

Bà Đỗ Thị Thao, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và BVTV khuyến cáo: Quan trọng nhất là chúng ta phải trừ rầy ngay từ "trứng nước", bảo vệ tốt mạ, lúa non bằng cách xử lý hạt giống trước khi gieo bằng thuốc BVTV. Thực hiện gieo mạ tập trung theo vùng, không gieo mạ ở gần những ruộng đang có nguồn bệnh, ven đường giao thông, những nơi có nguồn ánh sáng thu hút rầy vào ban đêm. Phun phòng trừ rầy môi giới truyền bệnh cho mạ và lúa gieo thẳng.

Đối với mạ phun trước khi cấy 3 đến 4 ngày, lúa gieo thẳng phun khi được 4-5 lá bằng các thuốc trừ rầy nội hấp. Bón phân cân đối, đặc biệt không bón thừa phân đạm, áp dụng các biện pháp kỹ thuật IPM, (SRI) ….để tăng tính chống chịu của lúa đối với dịch hại. Trong trường hợp có bệnh xuất hiện, nếu ở giai đoạn mạ thì tiến hành tiêu hủy toàn bộ ruộng mạ, gieo mạ khác thay thế.

Nếu ở giai đoạn sau thì bà con phải nhanh chóng bao vây phun trừ rầy lưng trắng bằng các loại thuốc đặc hiệu sau đó nhổ tiêu hủy những cây bị bệnh. Còn với ruộng lúa bị nhiễm bệnh nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, thì phải tiêu hủy bằng cách cày vùi cả ruộng, trước khi cày vùi cũng phải phun thuốc trừ rầy để tránh phát tán nguồn bệnh.

Hà Phương