Đơn thư phản ánh của một số hộ dân cho rằng, việc mở chợ đầu mối Kim Đông là không hợp lý, chợ xây dựng xa trung tâm dân cư, xã Kim Đông hiện đã có chợ dân sinh từ lâu, người kinh doanh trong chợ đã góp công sức, tiền của để tu bổ nâng cấp; việc giải thể chợ Kim Đông cũ là không khả thi, mang tính áp đặt của chính quyền địa phương gây khó khăn cho người dân, làm ảnh hưởng đến việc kinh doanh, buôn bán của các hộ kinh doanh, do vậy chưa ủng hộ việc việc xóa bỏ chợ tạm. Nhiều hộ kinh doanh ở chợ Kim Đông cũ (chợ tạm) không chịu vào họp chợ tại chợ đầu mối Kim Đông đã được xây dựng xong mà họp chợ tại khu vực đầu đê Bình Minh II và khu vực chợ cũ trên đường ĐT481 làm ảnh hưởng đến trật tự ATGT và mất vệ sinh môi trường.
Về vấn đề trên, qua tìm hiểu chúng tôi được biết: Chợ đầu mối Kim Đông được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch phát triển mạng lưới chợ Ninh Bình đến năm 2010 định hướng đến năm 2015 tại Quyết định số 2032/QĐ-UBND ngày 19-9-2005. Năm 2007, UBND tỉnh đã đồng ý cho huyện Kim Sơn xây dựng chợ đầu mối thủy hải sản Kim Đông vị trí tại thửa số 33 tờ bản đồ số 22 bản đồ địa chính xã Kim Đông lập năm 2006, với mặt bằng quy hoạch chợ 9.646m2. Dự án xây dựng chợ đầu mối Kim Đông được giao cho UBND huyện Kim Sơn làm chủ đầu tư và đã hoàn thành được Sở Tài chính phê duyệt quyết toán tại Quyết định số 42/QĐ-STC ngày 10-9-2012 với tổng giá trị công trình 8.201.046.000 đồng. Chợ đầu mối Kim Đông đã có thể đi vào hoạt động, trong khi đó tại xã Kim Đông còn tồn tại 1 chợ tạm có khoảng 64 hộ kinh doanh thường xuyên và nhiều hộ kinh doanh ngoài khuôn viên chợ (khu vực trên đê Bình Minh II).
Theo UBND xã Kim Đông, hoạt động của chợ tạm không phù hợp với quy hoạch xây dựng nông thôn mới của xã vì chợ gần Trạm y tế lại liền kề với tuyến đường ĐT481 ảnh hưởng đến an toàn giao thông và làm mất vệ sinh môi trường. Mặt khác, diện tích đất khu vực chợ tạm không đủ để xây dựng chợ theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới của xã Kim Đông, do vậy việc khẩn trương khai thác chợ đầu mối Kim Đông đã xây dựng là phù hợp với nguyện vọng chung của đông đảo cán bộ, nhân dân trong xã. Để khai thác có hiệu quả chợ đầu mối này, góp phần đạt tiêu chí chợ trong Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới của xã Kim Đông, ngày 2-4-2014 UBND huyện Kim Sơn đã có Tờ trình số 31/TTr-UBND xin ý kiến UBND tỉnh và các ngành có liên quan về việc thực hiện mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác chợ đầu mối Kim Đông. Sở Công thương có Văn bản số 409/SCT-QLTM ngày 21-5-2014 về việc quản lý kinh doanh khai thác chợ đầu mối Kim Đông, trong đó đồng ý việc bàn giao chợ đầu mối Kim Đông cho HTX Thủy sản Kim Đông tổ chức quản lý; đề nghị UBND huyện Kim Sơn chỉ đạo các đơn vị, phòng, ban chuyên môn của huyện hướng dẫn HTX dịch vụ nông nghiệp thủy sản Kim Đông xây dựng phương án nhận giao chợ. Phương án quy hoạch ngành hàng và bố trí sắp xếp các hộ kinh doanh theo ngành hàng tại chợ đầu mối; phương án thu tiền thuê quầy, thu phí chợ; di chuyển chợ tạm về chợ đầu mối… Tổ chức công bố công khai phương án để các hộ kinh doanh tại chợ tạm, các đơn vị liên quan và nhân dân xã Kim Đông biết.
Ngày 22-7-2014, UBND huyện Kim Sơn có Quyết định số 2424/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án nhận giao quyền quản lý, kinh doanh và khai thác chợ đầu mối Kim Đông cho HTX nông nghiệp dịch vụ và thủy sản Kim Đông để khai thác thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Khi nhận bàn giao quản lý chợ đầu mối Kim Đông gồm 1 đình chợ kết cấu khung thép mái lợp tôn, diện tích 900m2 chia thành 46 ki-ốt, diện tích mỗi ki-ốt là 9m2; nhà Ban quản lý, nhà bảo vệ, nhà để xe, nhà vệ sinh và một số hạng mục khác đáp ứng nhu cầu của các hộ kinh doanh. Ngày 9-6-2014, UBND xã Kim Đông có Kế hoạch số 13/KH - UBND về tổ chức di chuyển chợ tạm ra chợ đầu mối Kim Đông nhằm hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới của xã theo đúng quy hoạch và tổ chức các ngành hàng, bố trí sắp xếp các hộ kinh doanh theo ngành hàng tại chợ đầu mối; xây dựng phương án tổ chức và giao cho HTX dịch vụ nông nghiệp và thủy sản quản lý, khai thác, đảm bảo an ninh trật tự, hành lang an toàn giao thông, quy hoạch xây dựng trạm y tế đạt tiêu chí xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2020.
Sau khi UBND xã thông báo rộng rãi kế hoạch trên đến đông đảo nhân dân trong xã thì một số hộ dân kinh doanh tại chợ Kim Đông cũ (chợ tạm) có đơn gửi đi nhiều nơi không nhất trí với việc di chuyển chợ tạm. Sau khi xem xét ý kiến của các hộ dân đang kinh doanh tại chợ Kim Đông cũ, thực hiện chỉ đạo của UBND huyện Kim Sơn và Sở Công thương, ngày 1-8-2014 UBND xã Kim Đông có kế hoạch số 15/KH - UBND mở chợ đầu mối Kim Đông đưa vào kinh doanh khai thác. Đảng ủy, UBND xã Kim Đông tổ chức hội nghị mời các ngành, phòng, ban của huyện Kim Sơn dự để báo cáo kế hoạch, quy trình và phương án di chuyển chợ để đề nghị phối hợp, giúp đỡ địa phương trong công tác di chuyển chợ tạm. Tổ chức hội nghị mời các hộ kinh doanh buôn bán ở chợ tạm về chợ đầu mối để tuyên truyền triển khai kế hoạch di chuyển chợ tạm vào chợ đầu mối và thông báo cho các hộ tự tháo dỡ lều lán vi phạm hành lang an toàn giao thông. HTX thủy sản Kim Đông công khai phương án bốc thăm vị trí theo ngành hàng ở chợ đầu mối. Tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ kinh doanh chuyển vào vị trí, ki-ốt đã nhận để kinh doanh buôn bán. Ngày 7-8, Kim Đông đã chính thức mở cổng chợ đầu mối để các hộ dân vào kinh doanh buôn bán.
Ngày 18-8-2014, chúng tôi có mặt tại chợ đầu mối Kim Đông nhận thấy các hoạt động kinh doanh buôn bán ở chợ tương đối nhộn nhịp. Nhiều hộ kinh doanh ở các xã lân cận đã chở cả xe ô tô các loại hải sản tươi sống về bán tại đây. Ông Bảy - người kinh doanh hải sản tươi sống quê Nam Định tâm sự: Việc mở chợ đầu mối Kim Đông giúp chúng tôi thuận lợi hơn trong việc kinh doanh mặt hàng thủy, hải sản tươi sống vì khu vực chợ đầu mối gần bến xe Kim Đông; khuôn viên chợ đẹp, thoáng mát, nay chúng tôi không phải ra đầu đê Bình Minh II hay vào chợ tạm trên đường ĐT481 để mua thủy sản. Tương lai chợ đầu mối này sẽ là một chợ sầm uất của khu vực kinh tế biển Kim Sơn.
Một chị bán cua biển nói: Trước đây, tôi bán tại khu vực đầu đê Bình Minh II nay vào chợ được Ban quản lý chợ giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi nên việc buôn, bán cũng tốt hơn. Ông Trần Đức Thuận, Chủ tịch UBND xã Kim Đông cho biết: Đến thời điểm này, các hộ kinh doanh có lều, lán ngoài đê Bình Minh II đã tự tháo dỡ lều, lán di chuyển vào kinh doanh buôn bán tại chợ đầu mối. Các ki-ốt, điểm buôn bán các mặt hàng, ngành hàng trong chợ đã được Ban quản lý chợ sắp xếp ký hợp đồng kinh doanh lâu dài với các hộ dân. Đại bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã đồng tình với việc di chuyển chợ tạm vào chợ đầu mối. Tuy nhiên, hiện còn một số hộ có nhà trên đường khu vực chợ tạm vẫn cho người buôn bán thủy, hải sản mua, bán hàng ngay trước cửa nhà. UBND xã đã thống kê được 25 hộ có nhà ở phía đông đường ĐT481 vẫn buôn bán thủy sản ở khu vực chợ tạm. Đảng ủy, UBND xã đã tổ chức hội nghị phân công rõ trách nhiệm cho mỗi cán bộ, đảng viên của xã, thôn phụ trách công tác tuyên truyền, vận động các gia đình không kinh doanh buôn bán thủy hải sản trên đường ĐT481 ảnh hưởng đến trật tự ATGT.
Xã cũng đã chỉ đạo cán bộ địa chính - xây dựng thực hiện việc khảo sát mở rộng trạm y tế (sát chợ tạm) lên 2.000m2 cắm mốc giao cho trạm y tế theo chỉ đạo của huyện. Cùng với việc tuyên truyền, vận động để các hộ dân di chuyển về kinh doanh, buôn bán tại khu vực chợ đầu mối, UBND xã chỉ đạo Ban quản lý chợ tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống điện 3 pha, xây dựng các bể nước ngọt, nước mặn và các điều kiện khác phục vụ tốt cho nhu cầu kinh doanh của các hộ dân. Xã Kim Đông kiên quyết trong việc di chuyển hết các hộ kinh doanh ở chợ tạm về chợ đầu mối để kinh doanh ổn định, không làm ảnh hưởng đến trật tự ATGT và làm mất vệ sinh môi trường.
Bài và ảnh: Trần Mạnh Dũng