Âm nhạc Ninh Bình và sự tiếp nối từ những gương mặt mới

Tuy nhiên, lớp các nhạc sỹ này có người đã mất, số còn lại tuổi đã cao, do vậy hoạt động sáng tác ít nhiều bị ảnh hưởng. Có điều may mắn là, tiếp sau lớp nhạc sỹ kỳ cựu, âm nhạc Ninh Bình có sự "tiếp nối" bởi những nhân tố mới. Sự tham gia của họ vào hoạt động âm nhạc giúp âm nhạc Ninh Bình có sức phát triển năng động. Có thể kể tên một số tác giả trẻ như: Ngọc Thuân, Phạm Chí Linh, Đặng Hiếu Nam, Quỳnh Anh, Hà Ngọc Tân, Hồng Hải, Mộc Cầm... 

Điểm chung của những tác giả này là họ đều là những người được đào tạo cơ bản, đam mê sáng tác, giàu năng lượng sáng tạo và liên tục cho ra đời những nhạc phẩm có sức hấp dẫn. Tác giả Phạm Chí Linh (huyện Yên Mô) không những tích cực sáng tác mà còn tham gia vào hoạt động biểu diễn, thu âm, góp phần "truyền lửa" cho nhiều gương mặt trẻ. Tác giả Hà Ngọc Tân (thành phố Tam Điệp) vừa có thể sáng tác vừa đóng vai trò ca sỹ và hát rất hay ca khúc do chính mình sáng tác. Nhạc sỹ Đặng Hiếu Nam (Sở Giáo dục và Đào tạo) góp phần lan tỏa "ngọn lửa âm nhạc" trong các nhà trường. Tác giả Mộc Cầm, tuy là thành viên mới của bộ môn âm nhạc nhưng đã có một số tác phẩm ấn tượng cho công chúng, ngoài ra anh còn là nhạc sĩ hòa âm, phối khí, thu âm, đạo diễn âm nhạc cho các chương trình lớn như "Cúc Phương đại ngàn". Nhạc sĩ Ngọc Thuân (Trung tâm văn hóa tỉnh) ngoài sáng tác, anh còn là người tham mưu xây dựng các chương trình nghệ thuật có chất lượng trong các sự kiện lớn của tỉnh, với trọng trách Trưởng Bộ môn âm nhạc của Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh, lần đầu tiên anh cùng với bộ môn tổ chức thành công đêm nhạc riêng cho các nhạc sĩ trong bộ môn. Nhạc sỹ Nguyễn Viết Tùng (Trung tâm Thanh, thiếu nhi tỉnh) như "con ong chăm chỉ", tháng ngày bồi đắp tình yêu với âm nhạc, truyền ngọn lửa đam mê cho các "mầm non âm nhạc" qua công việc của anh tại Trung tâm Thanh, thiếu nhi tỉnh. Tác giả Minh Hải (Phòng Văn hóa - Thông tin thành phố Ninh Bình) tích cực hoạt động trong sinh hoạt văn nghệ quần chúng. Sáng tác của anh sử dụng chất liệu về đề tài lịch sử, văn hóa của vùng đất Ninh Bình pha lẫn chất âm nhạc dân gian đã được thể hiện khá thành công tại các kỳ Liên hoan, Hội diễn nghệ thuật quần chúng... 

Sự tham gia của những "gương mặt mới" trong hoạt động sáng tác, biểu diễn đem lại luồng sinh khí mới cho âm nhạc Ninh Bình, giúp không khí sinh hoạt âm nhạc thêm cởi mở, tươi mới, năng động. Nếu như các tác giả lớp trước tìm cảm hứng sáng tác qua các sinh hoạt chính trị, không khí lao động sản xuất, tinh thần của quân và dân Ninh Bình trong "đánh giặc, giữ nước" thì ngày nay, các tác giả trẻ đi tìm nguồn cảm hứng mới trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, hoạt động phòng, chống dịch COVID-19, khai thác chất liệu văn hóa dân gian, các phong tục tập quán, các hoạt động lễ hội, tình cảm gia đình, tình yêu đôi lứa... 

Sự năng động trong cách lựa chọn đề tài, việc chủ động mở rộng biên độ cảm xúc trong sáng tác giúp các nhạc phẩm của lớp nhạc sỹ trẻ gần gũi hơn với công chúng, tìm được tiếng nói chung giữa lớp công chúng trẻ tuổi với nhạc sỹ. Nhiều nhạc phẩm trẻ trung, sôi động đã có sức hút không nhỏ với lớp trẻ như: Đón Xuân (Ngọc Thuân), Khát vọng xanh (Mộc Cầm), Sắc hương Ninh Bình (Quỳnh Anh), Chào xuân (Hà Ngọc Tân)... 

Nói về tiềm năng sáng tạo của những gương mặt trẻ, nhạc sỹ Ngọc Thuân, Trưởng bộ môn âm nhạc, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh chia sẻ: Bộ môn âm nhạc gồm hơn 20 thành viên, ngoài các nhạc sĩ còn có các ca sĩ, giáo viên âm nhạc, biên đạo múa cũng tham gia trong bộ môn, tạo thành sân chơi chung cho các hội viên yêu nghệ thuật. 

Ngoài các nhạc sĩ gạo cội thì bộ môn có rất nhiều thành viên trẻ tuổi, nhiệt huyết, đam mê với nghệ thuật, tìm tòi sáng tạo trong âm nhạc, rất đa dạng về chất liệu trong ca khúc, các sáng tác, được Hội đồng Trung ương đánh giá cao về tác phẩm. Hàng năm, bộ môn sẽ phối hợp với cơ quan, ban, ngành tổ chức 1 đêm nhạc vừa tạo "sân chơi" vừa là công diễn những tác phẩm của các nhạc sỹ để giới thiệu đến công chúng. 

Những dấu ấn mà lớp nhạc sỹ trẻ tạo nên không chỉ từ sự nỗ lực tự thân mà còn được trợ lực bởi nhiều nhân tố. Đa phần các nhạc sỹ trên đều đang sinh hoạt tại Bộ môn Âm nhạc của Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh. Chính những chuyến đi thực tế dài ngày, các trại sáng tác được mở hàng năm đã giúp nhiều nhạc sỹ có điều kiện thâm nhập thực tế, cảm nghiệm sâu hơn bản sắc văn hóa các vùng miền, hiện thực đời sống. Từ cái "phôi nguyên liệu", nhờ sự bồi đắp, thanh lọc qua tâm hồn các nhạc sỹ đã thu về nhiều hoa thơm trái ngọt cho âm nhạc Ninh Bình. Các nhạc phẩm như "Cướp vợ" (Phạm Chí Linh), Ninh Bình ngày mới (Minh Hải) mang dấu ấn từ những chuyến thực tế sáng tác ấy... 

Ngoài ra, các sáng tác âm nhạc còn có sự tham gia tích cực từ nhiều tác giả là các nhà thơ Ninh Bình. Chính việc phổ nhạc cho các bài thơ đã giúp các nhạc phẩm có phần lời cô đọng, giàu chất suy nghiệm, trữ tình, bay bổng. Khi thơ và nhạc hòa làm một thì bài thơ được nối dài thêm sức sống và bản nhạc có thêm nội lực cảm xúc để thăng hoa. Trường hợp tác giả Hoàn Nguyễn chính là một ví dụ tiêu biểu của lối "thơ phổ nhạc" khá thành công. 

Hiện nay đời sống âm nhạc nói riêng cũng như thị trường các sản phẩm giải trí hiện đại nói chung đang có những thay đổi với tốc độ nhanh chóng do sự tác động của quá trình chuyển đổi số. Các sản phẩm âm nhạc, các nhạc sỹ sáng tác nếu muốn có chỗ đứng trong lòng công chúng tất nhiên không thể đứng ngoài xu hướng trên. Đối với âm nhạc Ninh Bình, với những gương mặt mới, từ sự năng động sẵn có, với những gì họ đang làm cho thấy họ chính là lực lượng chính yếu có thể bắt nhịp với quá trình chuyển đổi số trong các hoạt động âm nhạc, giải trí vốn nhiều cơ hội và thách thức như hiện nay. 

Bài, ảnh: Mai Phương